Geen koolhydraten eten, zuivel schrappen en koken in kokosvet. Sociale media staan vol met tips and tricks voor een gezonder leven. Maar in de nieuwe Schijf van Vijf van het Voedingscentrum, zien we van die hypes niets terug.
Zijn deze voedseltrends dan wel zo gezond als op Instagram en YouTube wordt beweerd? We vroegen het voedingswetenschapper Liesbeth Smit.
Trend 1: Zuivelvrij
Producten als melk en kaas zouden zorgen voor buikpijn of een opgeblazen gevoel en een zuivelvrij dieet zou daar de oplossing voor zijn. Nou nee, zegt Smit: "Een klein beetje zuivel is juist gezond. Zo verlaagt een glaasje melk het risico op darmkanker en een beetje yoghurt de kans op diabetes. Neem je meer dan dat, dan heeft het geen extra effect."
Als je geen melk wil drinken, is het belangrijk om wel calcium binnen te krijgen. Maar je moet volgens Smit wel opletten: "De meeste melkvervangers, zoals amandelmelk, zijn net frisdrank. Er zit heel veel suiker in. De enige goede vervanging van melk is het drinken van een ongezoete sojadrank. Daar zit voldoende eiwit in en er is vaak calcium aan toegevoegd."
Trends 2: Glutenvrij
"Gluten is een eiwit dat onder meer in tarwe, rogge en spelt zit en kan alleen kwaad bij mensen die last hebben van glutenintolerantie." Hoeveel Nederlanders daar last van hebben is niet helemaal duidelijk; schattingen lopen uiteen van 16.000 tot 25.000. Hoor je hier niet bij, dan is het dus niet nodig om ze te vermijden.
Trend 3: Zo min mogelijk koolhydraten
Geen pasta, rijst of brood en vooral veel salades eten. Het wordt in veel YouTube-filmpjes aangeprezen als een manier om wat kilootjes kwijt te raken.
Volgens Smit is dat ook wel logisch: "Wanneer je een groot onderdeel van je voedingspatroon weglaat, zoals koolhydraten, dan val je inderdaad af. Er blijft namelijk weinig over om te eten. Maar je moet een dieet wel op lange termijn vol kunnen houden, wil het succesvol zijn", zegt Smit.
Wit brood, witte pasta en rijst mag je gerust schrappen, dat zou juist heel goed zijn.
Is een koolhydraatvrij dieet ook echt gezond? "Nee, want wat je niet wilt missen zijn de gezonde, volkorenvarianten. Als je volkorengranen uit je eetpatroon schrapt, krijg je te weinig vezels binnen. En in Nederland eet al bijna niemand voldoende vezels. En daarvan weten we juist dat ze heel goed zijn voor de gezondheid en gelinkt worden aan een lager risico op hart- en vaatziekten, darmkanker, diabetes en borstkanker."
Trend 4: Geen boter, maar kokosvet
"Boter is niet de meest gezonde keuze vanwege het effect op je cholesterol", zegt Smit. Maar het populaire kokosvet is volgens haar geen goed alternatief. "In vergelijking is het gezonder om een zachte margarine op brood te smeren. Het verlaagt je cholesterol en het risico op hart- en vaatziekten."
Nog gezonder is volgens haar mayonaise. "Dat bestaat voornamelijk uit koolzaadolie, wat je cholesterol nog meer verlaagt. In de pan kun je het beste olie gebruiken. Welke je gebruikt - olijfolie, zonnebloemolie, koolzaadolie of sojaolie - maakt niet uit."
Een boterham met mayonaise is hartstikke gezond!
Trend 5: Clean eating
Bij clean eating is het het de bedoeling dat je zo min mogelijk bewerkt voedsel eet. Dat kan heel gezond zijn, maar het hangt volgens Smit wel af van je definitie van bewerkt voedsel: "Brood, melk en margarine. Het is allemaal bewerkt en die producten zou ik niet zomaar weglaten uit je dieet."
"Maar ultrabewerkt voedsel, zoals koek, snoep en gebak, daar heb je helemaal niets aan voor je gezondheid. Het komt er uiteindelijk vooral op neer dat je moet kijken naar je totale eetpatroon. Zorg dat je gevarieerd eet en geen belangrijke voedingsstoffen mist."