De toename van ruimteafval dat rond de aarde zweeft zou wel eens tot een politieke rel of zelfs een gewapend conflict kunnen leiden. Wetenschappers waarschuwen dat zelfs kleine stukjes puin genoeg vaart hebben om militaire satellieten te beschadigen of zelfs vernietigen. En dat is een probleem, want het is moeilijk te bewijzen dat een satelliet geraakt is door ruimteafval en niet expres is gesloopt door een ander land.
De Amerikaanse en Russische ruimtevaartorganisaties houden meer dan 23.000 stukken ruimteafval in de gaten, allemaal groter dan tien centimeter. Er wordt geschat dat er nog een half miljard stukken rondzweven van een tot tien centimeter en triljoenen nog kleinere stukjes. Dit ruimteafval is afkomstig van oude satellieten, zoals boutjes, moertjes en zelfs verfschilfertjes.
Het ruimteafval is vooral gevaarlijk voor de satellieten in de lage baan om de aarde: die baan is tussen de 200 en 1200 kilometer van de aarde af en daar bevinden zich de meeste satellieten. In die baan kan puin een satelliet raken met een snelheid van meer dan 48.000 kilometer per uur.
Reden voor conflict
"Dat soort botsingen kan leiden tot een conflict tussen ruimtevaartlanden", zegt Vitaly Adushkin van de technische universiteit in Moskou, in het vakblad Acta Astronautica. "De eigenaar van de kapotte satelliet kan amper nagaan hoe de satelliet beschadigd is geraakt of kapot is gegaan."
Volgens Adushkin zijn er de afgelopen decennia een paar militaire satellieten verwoest zonder dat de oorzaak daarvan te achterhalen viel. Er zijn maar twee verklaringen, zegt hij. "Óf het was een botsing met niet-geregistreerd ruimteafval óf een vijandige actie van een ander land". En dat is een politiek gevaarlijk dilemma, schrijft hij.
De waarschuwing kwam naar aanleiding van een incident in 2013, waarbij de Russische satelliet Blits beschadigd raakte. China schoot zes jaar daarvoor een eigen verouderde weersatelliet uit de lucht en de Blits werd geraakt door het afval van die satelliet.
China toonde met die actie aan dat ze satellieten uit de lucht konden schieten en er kwam zó veel rommel vanaf (ongeveer 3000 stukken afval) dat de Russische Blits kapot ging.
Sterretje in je ruit
Adushkin schrijft ook dat de hoeveelheid ruimteafval enorm is toegenomen in vijftig jaar ruimtevaart. Als er geen maatregelen worden genomen botsen grote stukken met elkaar, waardoor er nog meer kleine stukken ontstaan.
Die kleine stukjes kunnen al heel schadelijk zijn: de spaceshuttle van NASA werd al een paar keer geraakt door rondvliegende stukjes verf, waardoor de ramen van het ruimteschip vervangen moesten worden.