Vandaag krijgt Nisha Ayub, een transgender uit Maleisië, in Amsterdam de Alison Des Forges-award. Een belangrijke prijs voor mensenrechtenactivisten van Human Rights Watch.
Tien jaar geleden werd ze opgepakt, omdat ze als transgender vrouwenkleding droeg. Ze zat drie maanden in de gevangenis, waar ze werd geslagen, mishandeld en verkracht. "Ik wilde zelfmoord plegen. De enige reden dat ik het niet heb gedaan was mijn moeder", zegt Nisha.
Sindsdien vecht ze voor gelijke rechten voor transgenders in haar thuisland en gaat ze de wereld over met haar verhaal.
Sinds haar vrijlating vecht Nisha tegen het crossdressing-verbod, een wet die volgens haar alleen bedoeld is om transgenders te discrimineren.
Vorig jaar verklaarde het Hoger Gerechtshof in Maleisië de wet ongrondwettelijk, omdat de wet in strijd was met de vrijheid van meningsuiting. Helaas voor Nisha werd diezelfde beslissing vorige maand teruggedraaid.
De meeste transgenders in Maleisië werken in de prostitutie, een vicieuze cirkel volgens Nisha: "omdat transgenders worden gediscrimineerd, zelfs als ze goed zijn geschoold, komen ze niet aan een gewone baan. En als ze dan in de prostitutie terechtkomen wordt daar weer naar gewezen."
Daarnaast zien veel mensen het verschil niet tussen geslacht en identiteit, zegt Nisha: "Mensen denken dat je als transgender gelijk een operatie nodig hebt. Dat je niet van geslacht kunt wisselen zonder operatie."
"Ik vertel dan dat ik transgender ben en dat het niet uitmaakt hoe mijn lichaam eruitziet." Die beeldvorming maakt haar voorlichtingswerk extra lastig:
Voor Nisha begint het allemaal bij familie: "Zodra die hun kinderen, als ze transgender zijn, accepteren, krijgen ze kans op goed onderwijs. En van daaruit kunnen ze een normaal leven opbouwen. Ik strijd niet voor een speciale behandeling of speciale rechten. Gewoon gelijke rechten voor transgenders", zegt Nisha.
Een strijd van de lange adem: "Ik zie veranderingen stukje bij beetje. Misschien niet voor mezelf, maar voor de transgenders van later. Want transgenders zijn van alle tijden en komen overal voor."
Transgenders zijn van alle tijden en komen overal voor.
Veiligheid
Nisha woont in Kuala Lumpur, een grote stad waar het leven als transgender iets eenvoudiger is dan in kleinere steden in Maleisië. Toch voelt ze zich ook in de hoofdstad onveilig. Toen bekend werd dat ze een prijs kreeg, werd ze door twee mannen buiten haar huis opgewacht.
"Ze sloegen me met een stalen pijp. Mijn moeder keek uit het raam en kon het allemaal zien", vertelt Nisha. "Ik dacht er hiervoor niet echt over na, maar ik ben een publiek persoon. Als ik naar buiten ga, zit de angst dat iemand me iets wil aandoen in mijn achterhoofd."
Toch geeft de prijs Nisha ook een vorm van bescherming, zegt Boris Dittrich van Human Rights Watch: "Het geeft Nisha internationale erkenning en dat ziet de regering in Maleisië ook. Het wordt zo moeilijker om Nisha dwars te zitten."