Deze week komen in Amerika 6000 gevangen in één keer vrij. Nog nooit kwamen zo veel mensen tegelijkertijd weer op straat. Hun vrijlating moet de overvolle Amerikaanse gevangenissen wat lucht geven, maar de vraag is of dit de oplossing is.
Als we overvol schrijven, bedoelen we ook echt overvol: in de VS zitten 2,2 miljoen mensen achter de tralies. Da's 1 op de 110 volwassen Amerikanen. "Het was simpelweg niet meer vol te houden", zegt onze correspondent in de VS, Wouter Zwart. "Het is het resultaat van strenge wetten uit de jaren 80 en 90 om de zware criminaliteit in de grote steden toen aan te pakken."
46.000 to go
De gevangenen komen vrij vanwege een aangepaste wet op drugsmisdrijven. Lang verhaal kort: die straffen worden minder zwaar. En dat geldt met terugwerkende kracht. Daardoor zouden naast de 6000 nu, nog 46.000 gevangenen in aanmerking komen voor vervroegde vrijlating.
DRUGS
Maar 6000 of zelfs 46.000 gevangenen is slechts een klein stapje op weg naar een "slimmer en beter systeem", om met de woorden van president Obama te spreken. Hij liet al eerder 89 gevangen vrij die door drugs vastzaten. Deze wetsverandering moet ervoor zorgen dat niet iedereen die met drugs wordt gepakt meteen in de gevangenis verdwijnt.
Of nou ja, iedereen. "Voor een beetje wiet ging je jaren de gevangenis in", zegt Wouter. "En het is oneerlijk. Want waar een blanke jongen nog weleens wegkwam met een jointje, gingen hele groepen zwarte jongeren voor hetzelfde vergrijp achter de tralies."
Waar een blanke jongen nog weleens wegkwam, gingen hele groepen zwarte jongeren achter de tralies.
Dat zie je terug als je kijkt naar de 6000 die nu vrijkomen. Zo'n 7 op de 10 is latino of zwart. "In de arme, vaak zwarte wijken hebben jongeren bijna geen toekomst", vertelt Wouter. Daardoor kwamen ze sneller in aanraking met kleine criminaliteit, zoals diefstal en drugs. In plaats van hulp met die armoede en die toekomst, gingen jongeren bijna allemaal de gevangenis in."
Staat versus federaal
Die overvolle gevangenissen, vol met mensen die zwaar gestraft zijn voor een licht vergrijp, daar wil Obama vanaf. Maar of dat gaat lukken, is de vraag. Want het overgrote deel van de gevangenen zit in state prisons, en Obama gaat alleen over de federal prisons, de landelijke dus. De president hoop dat zijn landelijke beleid doorsijpelt naar de staten.
Waar in die federale gevangenissen een groot deel van de gevangenen voor niet-gewelddadige drugsmisdrijven zit, vind je in de staatsgevangenissen veel inmates die ook voor een geweldsdelict zitten. En gewelddadige gevangenen vervroegd vrijlaten, daar ziet Obama geen brood in.
