We leggen gemiddeld een gesprek elke 90 seconden even stil. Huh? Ja, om te vragen of de ander iets wil herhalen of duidelijker wil zeggen. Dat ontdekten wetenschappers van de Radboud Universiteit en het Max Planck Instituut. Zij vergeleken gesprekken in twaalf verschillende talen. En wat blijkt: in alle talen reageren mensen hetzelfde als ze iets niet snappen.
"Talen hebben veel meer overeenkomsten dan we eigenlijk dachten. We gingen er altijd vanuit dat dit soort dingen verschilden per cultuur, maar dat was meer een gevoel", vertelt taalwetenschapper Mark Dingemanse.
Drie manieren
Vragen of iemand iets duidelijker wil zeggen doen we op drie verschillende manieren. Bij de eerste leg je het probleem vooral bij de ander. Je laat hem uitzoeken wat je niet begrijpt. De tweede techniek gebruik je als je een specifiek woord niet hebt verstaan of begrepen en de derde is bedoeld om een specifiek element uit te lichten. Hier wat concrete voorbeelden:
Dieren
Mensen zijn voor zover bekend de enige dieren die op deze manier met elkaar samenwerken. Dat komt doordat mensen socialer zijn dan andere dieren. "Tijdens een gesprek zijn wij niet alleen bezig met het opgooien van onze eigen woorden, maar checken we ook continu of de ander ons begrijpt." Gesprekken die wij voeren, zijn namelijk niet alleen voor de lol: "We willen samen echt naar iets toe. Mensen zijn meesters in elkaar begrijpen," vertelt Dingemanse.
Mensen zijn meesters in elkaar begrijpen.
De resultaten van het onderzoek kunnen onder andere computerprogrammeurs gebruiken om computers menselijker te laten reageren. Nou hoef je niet bang te zijn dat Siri, Cortana en Ok Google je dood gaan gooien met 'hè' en 'hm'.
"Computers geven nu bijvoorbeeld nog een algemene foutmelding als ze iets niet snappen," zegt Dingemanse. Vaak genoeg gebeurt het dat je een hele zin moet herhalen omdat je telefoon één woord niet snapt. "Met deze info kan je een computer 'menselijkere' feedback laten geven als hij iets niet snapt." Dus binnenkort hoef je niet meer vijf keer "plan een date in op vrijdagavond" te herhalen, maar vraagt je telefoon "wat moet ik inplannen op vrijdagavond?" als hij dat deel niet heeft begrepen.