Franse supermarkten mogen eten dat ze over hebben niet meer weggooien. Voortaan moet de supermarché overtollige kliekjes bijvoorbeeld doneren aan de voedselbank, of laten verwerken tot dierenvoer. Maar gaat dat helpen? En hoeveel gooien we eigenlijk weg?
Je denkt misschien dat supermarkten veel weggooien, maar dat valt heel erg mee. "Supermarkten zijn verantwoordelijk voor maar zo'n 3 tot 5 procent van de verspilling", zegt Toine Timmermans van de Universiteit van Wageningen.
Huishoudens, jij en ik dus, zijn de grootste verspillers. "In Nederland komt ongeveer de helft van alle verspilling uit de keuken van huishoudens, 20 procent van de boeren en de handel. Zo'n 10 procent wordt verspild door de verwerkende industrie en nog 11 procent door cateringbedrijven en horeca."
Zo'n wet heeft dus maar beperkt zin. Toch kunnen supermarkten wel degelijk verspilling tegengaan zegt Timmermans. "Bijvoorbeeld door de portie- en verpakkingsgroottes aan te passen. Maar ook door informatie over de bewaarwijze en de houdbaarheid van producten en hoe mensen creatief met restjes kunnen koken. Een product over datum is niet per se niet meer lekker en veilig. Mensen moeten weer op hun zintuigen leren vertrouwen."
Hieronder zie je hoeveel voedsel Europa per jaar per persoon weggooit
Die cijfers zijn niet van alle landen even betrouwbaar, zegt Timmermans. Ze geven niet veel meer dan een indicatie. Nederland springt er wel heel goed uit, maar dat komt voor een deel omdat Nederland de verspilling soms anders meet. "In andere landen meten ze soms dingen die wij geen voedselverspilling vinden, zoals voedsel uit de industrie dat naar dierenvoer gaat, of soms zelfs tuinafval."
Nederland
Dit jaar startte SIRE nog een campagne tegen voedselverspilling door huishoudens. Die richt zich op kliekjes. Want die rotte banaan is een potentiële smoothie en een appeloverschot staat gelijk aan zelfgemaakte appelmoes.
De Nederlandse supermarkten zeggen dat zo'n plan in Nederland niet per se nodig is. "Nederlandse supermarkten gooien niks weg, behalve vlees dat over de datum is - dat moet van de Europese wet", zegt een woordvoerster van CBL, de Nederlandse brancheorganisatie van supermarkten. "De rest wordt door middel van biovergisting omgezet in stroom of wordt hergebruikt als diervoeding."
Dat is, vindt Timmermans, iets te makkelijk. "Biovergisten is ook verspilling - en dat weten de supermarkten best. Je wekt daar maar heel weinig energie mee op vergeleken met de energie die het kost om te produceren. Volgens de definitie van voedselverspilling is dat geen nuttige herbestemming."
Dat wil niet zeggen dat supermarkten niks doen, zegt Timmermans. "Veel supermarkten hebben afspraken met lokale voedselbanken en er zijn allerlei initiatieven. In Amsterdam werkt Albert Heijn samen met InStock, een restaurant dat voedsel hergebruikt. En wij hebben een project met Plus en Hutten Catering, OverLekker, waarbij een cateraar niet-verkochte groeten krijgt voor soep en sauzen. Maar, dat zouden ze natuurlijk niet doen als er geen verspilling was."