Laserpennen zijn spectaculaire speeltjes, maar ze kunnen ook erg gevaarlijk zijn voor je ogen. In Nederland is de verkoop van sterke pennen daarom verboden. Toch was het voor NOS op 3 een fluitje van een cent om een supersterke laserpen op de deurmat te krijgen.
Wij betaalden een paar tientjes voor een groene laserpen van 200 milliwatt, de sterkste die we in Nederlandse webshops (met KvK-nummer) konden vinden. Op de redactie probeerden we hem uit door de straal kort naar de grond te richten. Het licht was zo sterk, dat het heel onprettig was om naar te kijken. Daarna klaagde een aantal collega's over hoofdpijn, dansende vlekken voor de ogen en misselijkheid.
Deels of geheel blind
Een laserpen is dan ook gevaarlijk. Als je erin kijkt, kan je oog ernstig beschadigd raken: de laser brandt binnen een paar seconden een gaatje in je netvlies, waardoor je deels of geheel blind kan worden. Het gevaar zit in een klein hoekje: als je per ongeluk met de laser tegen een spiegel, een raam of ander reflecterend materiaal schijnt, kun je jezelf al verblinden.
In Nederland is het verboden om laserpennen die sterker dan 5 milliwatt zijn aan consumenten te verkopen. Toch bleken wij probleemloos pennen van 100 milliwatt en zelfs 200 milliwatt in Nederlandse webshops te kunnen aanschaffen. Buitenlandse webshops maken het nog bonter: daar kun je laserpennen van wel duizenden milliwatt bestellen.
Die illegale laserpennen schijnen honderden meters ver. Hierdoor kan je ongemerkt mensen op straat verwonden, zoals al eens gebeurde in Heerlen. Ook leveren de laserpennen veel gevaar op voor vliegtuigen en helikopters: de laser is zo krachtig, dat piloten in de lucht worden verblind. Hoe dat ongeveer voelt voor een piloot, kun je hier zien. De afgelopen twee jaar waren er honderden van dit soort incidenten.
10.000 milliwatt
Oogartsen zien dat de laserpennen steeds sterker worden. Ze trokken vorig jaar aan de bel, omdat ze steeds vaker mensen zien met oogschade door een laserpen.
"Ik heb in 2014 meer dan veertig jongeren voorbij zien komen", zegt oogarts Jan Keunen van het Radboud-ziekenhuis in Nijmegen. "Het probleem is dat door de laserpen een litteken op de gele vlek in het oog komt. Daardoor kan je soms nog maar voor 50 procent zien. Dat is blijvend en komt dus nooit meer goed."
Om aan te tonen hoe makkelijk het is om een supersterke laserpen in huis te halen, bestelde Keunen er zelf een van 10.000 milliwatt. "Die kwam uit China via DHL thuis binnen. De douane kan het gewoon niet controleren", vertelt Keunen. "Met deze laserpen schijn je bij helder weer wel 8 kilometer ver. Als je erin kijkt, heb je binnen een paar seconden een gaatje in je netvlies."
Vanwege de incidenten in het vliegverkeer zijn twee jaar geleden Kamervragen gesteld over de gevaarlijke laserpen. Toenmalig minister Opstelten antwoordde dat het niet nodig was om het bezit van sterke laserpennen te verbieden; het verbod op de verkoop ervan vond hij afdoende.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit voert controles uit bij producenten en handelaren. "Wij controleren pas als we een melding krijgen, we gaan niet zelf actief op zoek", zegt een woordvoerder. Per jaar onderzoekt de NVWA zo'n 15 laserpennen, de helft daarvan blijkt niet legaal te zijn.
Oogarts Keunen vindt dan ook dat er meer actie moet worden ondernomen. "Je moet sterke laserpennen beschouwen als wapens." Hij krijgt bijval van SP-Kamerlid Nine Kooiman. "Ik denk dat het wel goed is om te kijken of de laserpen onder de Wet wapens en munitie kan vallen."