Cartoonisten na Parijs: Hajo de Reijger

Zijn Nederlandse cartoonisten anders gaan tekenen na de aanslag op tijdschrift Charlie Hebdo? Dat vragen we deze week - zo'n drie weken na het incident - iedere dag aan een andere cartoonist.

Vandaag: Hajo de Reijger, cartoonist voor onder andere nrc.next en NRC Handelsblad.

Wat heeft de aanslag in Parijs betekend voor de manier waarop je cartoons maakt?

De manier waarop ik cartoons maak is denk ik niet veranderd. Wel de onderwerpkeuze. Met zo'n grote gebeurtenis als in Parijs kan je even niet over Den Haag tekenen. Je moet over dit onderwerp tekenen, ondanks én omdat het zo pijnlijk is.

Pas je een vorm van zelfcensuur toe?

Zelfcensuur vind ik een lastig begrip. Als je mensen niet wilt kwetsen - denk aan kinderen of andere kwetsbare groepen - pas je dan censuur toe, of handel je naar goed geweten? Ik heb in ieder geval niet de behoefte om er meer met gestrekt been in te gaan. Ik denk dat niemand daar wat aan heeft.

Voel je je bedreigd of ben je bedreigd?

Ik heb me nooit bedreigd gevoeld. De enige keer dat er een illustratie van mij in de context van bedreigingen werd gebracht, was toen ik iets had gemaakt over de islam, nog vóór de aanslagen. Een seculiere westerling waarschuwde mij dat ik dat soort dingen niet moest tekenen met het oog op vergeldingen. Maar dus niks vanuit de moslimgemeenschap. Ik vind wel dat met de aanslag in Parijs de dreiging dichterbij komt. In mijn gebied, in mijn beroepsgroep. Dat beangstigt me wel.

Is er volgens jou iets veranderd in cartoons van andere cartoonisten?

Er is denk ik niet veel veranderd in cartoons van mede-cartoonisten. Vroeger had je Midden-Oosten specialisten aan tafel, nu heb je opeens cartoonisten aan tafel bij televisieprogramma's. Ze staan dus wat meer op het podium nu. Wat ik wel grappig vind, want je zou ze gewoon moeten laten tekenen.

Wat ik wel merk is dat sommige cartoonisten openbaar voor het blok gezet worden 'Is het niet je plicht om juist nu de profeet te tekenen?', wordt dan gezegd. Ik vind dat wel kwalijk. Want zodra je vindt dat iemand de plicht heeft om een taak uit te voeren, wordt het een soort soldaat. De 'strijd' wordt dan verhevigd. En de vrijheid van het individu, de cartoonist dus, wordt beperkt. En om die vrijheid was het nu juist allemaal om te doen.