Zelensky: 4,5 miljoen Oekraïners zonder stroom • Geen bewijs vuile bom Oekraïne

Zelensky: 4,5 miljoen Oekraïners zonder stroom

Zo'n 4,5 miljoen Oekraïners, meer dan 10 procent van de vooroorlogse bevolking, zaten vanavond zonder stroom als gevolg van Russische aanvallen. Dat heeft president Zelensky in zijn dagelijkse videotoespraak gezegd.

Zelensky zei dat het om Kiev en omgeving en tien andere regio's gaat. De president drong er bij de lokale autoriteiten op aan om stroom te besparen en zei dat dit niet het moment was voor felverlichte etalages of reclameborden.

In de luchtaanvallen van Rusland op Oekraïne van de afgelopen weken waren regelmatig energievoorzieningen het doelwit.

Oekraïne veroordeelt verplaatsingen van Oekraïense bevolking door Rusland

Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het overbrengen van inwoners van de regio's Cherson en Zaporizja door Rusland naar andere regio's onder Russisch bestuur in sterke bewoordingen veroordeeld. In een verklaring schrijft het ministerie dat Rusland hiermee oorlogsmisdaden begaat.

"Dergelijke acties van Rusland zijn een grove schending van het internationaal recht. Volgens artikel 49 van het Verdrag van Genève van 1949 voor de bescherming van de burgerbevolking in oorlogstijd is het verboden voor een bezettende macht om gedwongen individuele of massale hervestiging of deportatie van beschermde personen uit te voeren", aldus de verklaring.

Deze verplaatsingen gaan ook gepaard met de "plundering van industriële, culturele, educatieve en medische instituten door de Russische bezetters", aldus het ministerie. "Ook huizen en appartementen worden geplunderd." Het ministerie noemt het "onvermijdelijk" dat alle personen in de Russische Federatie die nu misdaden tegen het Oekraïense volk begaan, gestraft zullen worden.

Stoltenberg: 'Iran overweegt ook levering raketten aan Rusland'

Naast de drones die Teheran al heeft geleverd overweegt Iran ook om ballistische raketten naar Rusland te sturen voor inzet in de oorlog in Oekraïne. Dat heeft NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg gezegd. "We zien dat Iran drones aanbiedt en overweegt om ballistische raketten aan Rusland te leveren", zei Stoltenberg op een persconferentie in Istanbul. "Dit is onaanvaardbaar. Geen enkel land mag Moskou steunen in deze illegale oorlog."

Rusland ontkent Iraanse drones te hebben gebruikt. En hoewel er talloze filmpjes en foto's van de zogenoemde kamikazedrones in Oekraïne zijn, blijft ook Teheran ontkennen de drones te hebben geleverd. De VS heeft al extra sancties ingesteld: volgens Washington staat het vast dat Iran de drones heeft verkocht aan Rusland.

Zelensky gaat niet naar G20-top als Poetin komt

De Oekraïense president Zelensky gaat niet naar de G20-top in Indonesië als de Russische president Poetin er ook is. In gesprek met verslaggevers in Kiev zei Zelensky dat hij deze maand door de Indonesische president Joko Widodo is uitgenodigd om deel te nemen aan de top. "Mijn persoonlijke standpunt en dat van Oekraïne is dat als de leider van de Russische Federatie deelneemt, Oekraïne niet zal deelnemen. We zullen zien wat de toekomst brengt", zei Zelensky.

Defensieminister VS: 'Oekraïne kan Cherson heroveren'

Oekraïense troepen kunnen Cherson heroveren op Rusland. Dat heeft de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin gezegd in een persconferentie met zijn Zuid-Koreaanse ambtgenoot.

"Wat betreft de vraag of de Oekraïners het resterende gebied aan de westkant van de rivier de Dnjepr en Cherson kunnen innemen, geloof ik zeker dat ze de mogelijkheid hebben om dat te doen", zei Austin. "En nog belangrijker: de Oekraïners geloven zelf dat ze daarin kunnen slagen."

De hoogste Russische 'bestuurder' van de regio zei eerder vandaag dat het aannemelijk is dat de Russische strijdkrachten uit Cherson vertrekken.

VN-baas roept Rusland en Oekraïne op om graandeal te verlengen

Secretaris-Generaal António Guterres van de Verenigde Naties heeft Rusland en Oekraïne aangespoord om de zogenoemde graandeal te verlengen. Sinds het akkoord in de zomer werd gesloten heeft Oekraïne 10 miljoen ton graan en ander voedsel geëxporteerd, zei Guterres. "Ik doe een beroep op alle partijen om hun inspanningen op twee gebieden te concentreren. Ten eerste, vernieuwing en volledige uitvoering van het Zwarte Zee-initiatief. Ten tweede, het wegnemen van de resterende obstakels voor de export van Russisch voedsel en kunstmest."

Als Rusland of Oekraïne bezwaar maakt tegen een verlenging, loopt de deal op 19 november af. Rusland stapte deze week uit de overeenkomst nadat Russische schepen in de haven van Sebastopol op de Krim volgens het Kremlin doelwit werden van een drone-aanval door Oekraïne. Volgens Rusland was ook het Verenigd Koninkrijk betrokken bij de aanval. Oekraïne heeft bevestigd noch ontkend dat het achter de aanval zat.

Gisteren zei Rusland toch weer mee te werken aan de uitvoering van de graandeal. "De afgelopen dagen geloof ik dat de wereld het belang van het Zwarte Zee-initiatief is gaan begrijpen en waarderen", zei Guterres. "Voor het indammen van de voedselcrisis. Voor lagere prijzen en minder druk op mensen wereldwijd. Voor het verminderen van de risico's van honger, armoede en instabiliteit."

Het leven gaat door in leeggeplunderd Cherson

Nogmaals Cherson. Hoewel de Russische bezetters claimen dat tienduizenden burgers naar elders zijn overgebracht, zegt een achtergebleven bewoner van de stad dat weinig mensen meewerken aan de verplaatsing naar andere regio's die onder controle van Rusland staan.

"Cherson is zeker geen spookstad geworden. Er zijn minder mensen, maar de bewoners proberen het gewone leven voort te zetten." Wel is de stad voor een groot deel leeggeplunderd, zegt hij.

Lees in onderstaand artikel over de situatie in de stad in het zuiden van Oekraïne.

Russische 'regiobestuurder' roept inwoners op te vertrekken: 'Red je leven'

In een video op Telegram roept een Russische 'regiobestuurder' de inwoners van de bezette Oekraïense stad Cherson op om "zo snel mogelijk te vertrekken". Volgens Oekraïne worden de inwoners gedeporteerd.

Zwitserland geeft Duitsland geen toestemming voor levering munitie aan Oekraïne

Zwitserland heeft opnieuw een verzoek van Duitsland afgewezen om Zwitserse munitie naar Oekraïne te sturen. Een dergelijke stap zou de Zwitserse neutraliteit schenden, zegt de regering.

"Op grond van het beginsel van gelijke behandeling in de neutraliteitswetgeving kan Zwitserland niet instemmen met een verzoek om de overdracht van oorlogsmaterieel van Zwitserse oorsprong aan Oekraïne zolang dit land betrokken is bij een internationaal gewapend conflict", aldus de Zwitserse regeringsverklaring. "Aangezien de juridische situatie ongewijzigd blijft, is goedkeuring van een overdracht van Zwitsers oorlogsmateriaal door Duitsland aan Oekraïne nog steeds niet mogelijk."

De Duitse minister van Defensie, Christine Lambrecht, had vorige maand de regering in Bern om toestemming gevraagd voor de levering van 12.400 patronen voor Gepard-luchtafweertanks. De munitie werd decennia geleden door Zwitserse bedrijven aan het Duitse leger geleverd op voorwaarde dat Duitsland deze niet opnieuw zou exporteren zonder Zwitserse goedkeuring.

Foto's: Oekraïense troepen repareren in beslag genomen Russisch voertuig

Militairen van de Nationale Garde van Oekraïne repareren een buitgemaakt Russisch infanteriegevechtsvoertuig in de regio Charkov. Het Oekraïense leger neemt soms verlaten Russische militaire voertuigen over om vervolgens weer in te zetten in de oorlog.

VN-atoomwaakhond vindt geen bewijs vuile bom in Oekraïne

De VN-atoomwaakhond IAEA heeft in Oekraïne geen aanwijzingen gevonden voor nucleaire activiteiten of materialen die duiden op de productie van een zogenoemde vuile bom. Dat is een explosief waaraan nucleair materiaal is toegevoegd met als doel een gebied radioactief te besmetten.

Rusland heeft Oekraïne meermaals beschuldigd dat het zo'n bom zou willen inzetten. Hierop besloot Kiev de IAEA onderzoek te laten doen. Inspecteurs hebben drie locaties onderzocht, maar vonden niets. De locaties waren het nucleair onderzoeksinstituut in Kiev, een mijn- en verwerkingsfabriek in Zhovti Kody en een machinebouwfabriek in Dnipro. Er zijn in de omgeving ook monsters genomen, die worden zo snel mogelijk geanalyseerd, zegt IAEA-directeur Grossi in een verklaring.

Moskou leverde bij de beschuldigingen geen enkel bewijs en gebruikte ook aantoonbaar onjuiste informatie, bleek eerder. Foto's die zouden moeten bewijzen dat Oekraïne aan zo'n bom werkt, waren in werkelijkheid twaalf jaar oud en afkomstig van een agentschap in Slovenië dat verantwoordelijk is voor de verwerking van nucleair afval.

Rusland tikt Britse ambassadeur op de vingers

Rusland heeft de Britse ambassadeur in Moskou vanochtend op het matje geroepen. Deborah Bronnert werd ontboden voor de vermeende betrokkenheid van Groot-Brittannië bij de drone-aanval op de Russische vloot in de Zwarte Zee afgelopen week. De Britten ontkennen daar iets mee te maken te hebben.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft Bronnert laten weten "dat zulke acties ertoe zouden kunnen leiden dat de situatie escaleert en dat er onvoorspelbare en gevaarlijke consequenties zullen zijn".

De Britse ambassadeur arriveerde vanochtend om 10.30 uur lokale tijd bij het ministerie en verliet een half uur later weer het pand. Buiten stond een groepje betogers anti-Britse leuzen te roepen.

Microsoft verlengt steun aan Oekraïne

Microsoft zegt dat het Oekraïne ook in 2023 gratis technologische ondersteuning zal bieden. Het Amerikaanse techbedrijf zegt nog eens bijna 100 miljoen dollar aan steun toe, waardoor het in totaal meer dan 400 miljoen dollar heeft geïnvesteerd.

De steun zorgt ervoor "dat overheidsinstellingen, kritieke infrastructuur en andere sectoren in Oekraïne hun digitale werkzaamheden kunnen voortzetten en hun burgers kunnen dienen met behulp van Microsoft Cloud", zegt topman Brad Smith. Ook is de toegang tot de datacentra van Microsoft in Europa daarmee verzekerd.

Russische bestuurder Cherson: mogelijk vertrek militairen

Het is aannemelijk dat de Russische strijdkrachten de bezette stad Cherson zullen verlaten. Dat zegt Kirill Stremousov, sinds de Russische bezetting een van de hoogste bestuurders in de regio.

Moskou 'evacueert' naar eigen zeggen de afgelopen weken inwoners uit de stad, Kiev spreekt van deportatie. Volgens Stremousov is de kans groot dat de militairen de westelijke oever van de rivier de Dnjepr zullen verlaten, waar Cherson ligt. "Het is aannemelijk dat onze soldaten zich naar de oostelijke oever zullen verplaatsen."

Wanneer dat zou gaan gebeuren, zegt Stremousov niet. Hij roept inwoners op de stad direct te verlaten.

'Nieuwe gevangenenruil tussen Moskou en Kiev'

Rusland en Oekraïne doen vandaag een gevangenenruil, meldt Denis Poesjilin, de leider van de door Rusland bezette delen van de Oekraïense regio Donetsk. Moskou en Kiev sturen elk 107 gevangen militairen naar de andere kant. Op Telegram schrijft Poesjilin dat 65 van de militairen die Oekraïne vrijlaat uit Donetsk en de aangrenzende regio Loehansk komen. Oekraïne heeft nog niets gezegd over de gevangenenruil.

Dit weekend wisselden Moskou en Kiev ieder vijftig gevangenen uit. Vorige maand was er een ruil van ruim honderd vrouwelijke gevangenen.

Schepen met voedsel vertrokken uit Zwarte Zee

Meerdere schepen met landbouwproducten zijn vanochtend vertrokken uit de Oekraïense havens aan de Zwarte Zee, een dag nadat Rusland weer had beloofd zijn medewerking te gaan verlenen aan de graandeal.

De schepen varen uit met zo'n 290.000 ton voedsel aan boord. Ze zijn op weg naar Europese en Aziatische landen, meldt het Oekraïense ministerie van Infrastructuur.

Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken herhaalt dat Oekraïne de 'graancorridor' in de Zwarte Zee nooit heeft gebruikt voor militaire doeleinden en dat ook niet van plan is.

Duitse gasreus lijdt recordverlies

De Duitse gasimporteur Uniper heeft in de eerste negen maanden van dit jaar een recordverlies geleden van 40 miljard euro. Dat is het gevolg van de verminderde toestroom van Russisch gas en de zoektocht van Uniper naar alternatieven, die veel duurder bleken te zijn.

In september werd bekend dat de Duitse staat Uniper nationaliseert en een belang neemt van 99 procent in de grootste Duitse gasimporteur. Berlijn doet dat om de gastoevoer gaande te houden en een domino-effect van omvallende gasleveranciers te voorkomen, zoals in de financiële crisis gebeurde met diverse banken.

Uniper heeft als topprioriteit om zich terug te trekken uit de Russische gasmarkt, waarin het een groot belang heeft. Het bedrijf hoopt eind 2024 weer zwarte cijfers te schrijven.

Kerncentrale Zaporizja weer losgekoppeld van stroomnet

De kerncentrale Zaporizja is weer overgeschakeld op noodstroom, meldt beheerder Energoatom. Volgens het staatsbedrijf hebben Russische raketaanvallen hoogspanningslijnen geraakt, waardoor de centrale is losgekoppeld van het stroomnet.

De kerncentrale kan vijftien dagen op noodstroom draaien, die opgewekt wordt door dieselgeneratoren.

De afgelopen maanden moesten de noodgeneratoren meermaals energie opwekken na luchtaanvallen bij Zaporizja. De internationale atoomwaakhond maakt zich zorgen over de situatie daar en heeft meerdere keren aangedrongen op een veiligheidszone, om een nucleair ongeluk bij de kerncentrale te voorkomen.

Energievoorziening onderwerp op G7-bijeenkomst

De ministers van Buitenlandse Zaken van de zeven grootste industrielanden, de G7, komen vandaag bijeen in Duitsland om verdere steun aan Oekraïne te bespreken. Naar verwachting zal het in Münster vooral gaan over het opvangen van de schade aan de energievoorzieningen in het land na Russische bombardementen.

Volgens Eurocommissaris Simson voor Energie heeft Oekraïne speciale apparatuur en gereedschap nodig om de schade te repareren. Ze riep buitenlandse bedrijven deze week al op om deze spullen naar het land te sturen.

VN: geen onderzoek naar gebruik biologische wapens Oekraïne en VS

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties gaat niet in op een verzoek van Rusland om onderzoek te doen naar het gebruik van biologische wapens door Oekraïne en Amerika. Washington en Kiev hebben het gebruik van deze wapens altijd ontkend.

Sinds de invasie op 24 februari is het de derde keer dat Rusland zo'n verzoek deed. De VN heeft telkens gezegd geen bewijs te zien voor het gebruik van biologische wapens.

Nieuw liveblog

Welkom in het liveblog van donderdag 3 november. Het blog van gisteren kun je via deze link teruglezen.