Coronadebat in teken van mondkapjes is voorbij, lees hier wat er is gebeurd

Debat is voorbij, volgende week dinsdag stemmen

Het debat over de nieuwste coronamaatregelen is voorbij. Volgende week dinsdag wordt gestemd over de ingediende moties.

Rutte: mondkapjes op school niet nodig

In de Tweede Kamer zijn er ook zorgen over coronabesmettingen op scholen. Scholen kunnen zelf bepalen of ze het invoeren en D66 en de PvdA willen voor de herfstvakantie een plan van aanpak voor veilige scholen. Premier Rutte herhaalt het OMT-advies dat mondkapjes niet nodig zijn en dat scholen er zelf een besluit over nemen, mits de medezeggenschapsraad erbij worden betrokken. Volgens Rutte komen er uit het onderwijsveld ook niet veel vragen over. Minister Slob van Onderwijs is wel "continu" in gesprek met de onderwijssector.

Even een schorsing van 10 minuten

Er wordt niet geschorst voor een dinerpauze. "We zitten nu al zo lang samen. We lijken wel een huishouden", constateerde Kamervoorzitter Arib.

Hele Kamer, exclusief de PVV, wil geen onverwachte stemmingen meer en eerder naar huis

Bijna alle politieke partijen willen, in deze coronatijd, niet meer drie dagen in de week soms tot diep in de nacht in het Tweede Kamergebouw wachten op een hoofdelijke stemming. "We moeten niet met te veel mensen in dit gebouw zijn", aldus VVD-fractievoorzitter Dijkhoff, die vindt dat Kamerleden het "goede voorbeeld" moeten geven.

Het is nu gebruikelijk dat alle Kamerleden in het gebouw zijn als er na een debat een hoofdelijke stemming is, soms is dat een motie van wantrouwen.

Wilders vindt het voorstel van Dijkhoff onbegrijpelijk, omdat er volgens hem getornd wordt aan het gewoonterecht om een hoofdelijke stemming aan te vragen. Hij vindt dat Kamerleden met 6000 euro rijkelijk worden betaald voor hun werk en dat het dan niet raar is om drie dagen ook aanwezig te zijn, ook tot laat in de nacht. "Dat is waar we voor zijn. Dit is ons vak", aldus Wilders. Dijkhoff is het hier niet mee eens. "Wij moeten ook niet te veel reisbewegingen maken."

De Tweede Kamer weer aan het woord met een reactie op het kabinet

De SP dient moties in, dat betekent voorstellen om de kabinetsplannen te veranderen. De oppositiepartij wil samen met de PvdA en GroenLinks een betere structurele beloning voor corona-zorgpersoneel en dat preventieve mondkapjes in alle verpleeghuizen kunnen worden gebruikt.

Van Ark: mondkapjes in verpleeghuizen hoeft niet in alle regio's, maar kan wel

Er is verwarring ontstaan over een nieuwe richtlijn waar bezoekers en medewerkers in verpleeghuizen in de "ernstige" regio's - zoals Amsterdam, Rotterdam en Den Haag - preventief een mondkapjes moeten dragen. Maar dit betekent niet dat dit niet kan in verpleeghuizen in andere gebieden, zo maakte minister Van Ark tijdens het debat.

Ze wijst naar het advies van het OMT over mondkapjes in verpleeghuizen. Deze deskundigen zeggen dat in "zorgelijke" regio's het gebruik "serieus moet worden overwogen" en dat "waakzaamheid" nodig is in andere regio's.

Dit advies is vervolgens uitgewerkt door de beroepsgroep. "Wij maken niet de richtlijnen, dat doet de beroepsgroep", aldus Van Ark. "Ik vind het niet goed als het ministerie gaat knabbelen aan richtlijnen van de beroepsgroep." Volgens deze beroepsgroep wordt in vijftig procent van de verpleeghuizen al mondkapjes gebruikt. De minister zegt wel dat er geen tekort is. "Ze zijn beschikbaar." Ze laat nog wel een onderzoek doen hoeveel voorraad persoonlijke beschermingsmiddelen er precies is.

GroenLinks-leider Klaver wil dat Van Ark het dragen van mondkapjes afdwingt, maar dat gaat haar een stap te ver. "Ik ga niet zeggen: gij zult het dragen."

'Hopelijk 100.000 testen per dag in november en december'

Minister De Jonge hoopt dat er snel extra testcapaciteit komt. Nu kunnen er volgens hem dagelijks zo'n 40.000 testen per dag worden afgenomen, maar dat is te weinig. De Jonge hoopt dat dit aantal begin oktober op 56.000 en eind oktober op 70.000 ligt. "Met dit tempo hoop ik, als er geen tegenvallers onderweg komen, in november en december door de 100.000 te gaan." Het gaat dan om de reguliere PCR-testen, waarbij de uitslag pas na twee dagen bekend kan zijn.

De minister hoopt ook dat er snel meer sneltesten komen. Het ministerie werkt daar aan.

Minister De Jonge (nu aan het woord) belooft meer duidelijkheid over te nemen maatregelen

De minister wil dat mogelijke maatregelen vooraf bekend worden voor het geval dat een regio in een nieuwe risiconiveau komt. Vooraf wordt dan duidelijk welke vaste maatregelen gaan gelden als het aantal corona-gevallen boven een bepaalde grens komt, bijvoorbeeld van risiconiveau 1 naar 2 of 3. "Ik begrijp dat er behoefte is aan meer voorspelbaarheid", aldus de minister van Volksgezondheid. In Duitsland wordt al gewerkt met een dergelijke systeem, waar de bijbehorende maatregelen zijn opgesteld. Nu zegt het kabinet vooral dat gekozen wordt voor "maatwerk", maar weinigen weten wat daar precies onder wordt verstaan. Het gaat wel even duren voor deze "gereedschapskist" klaar is, zei de minister wel.

Wilders wil horen dat mondkapje buiten niet nodig is

De PVV-leider kwam terug op het dringend advies dat het kabinet geeft om per direct een mondkapje te dragen op veel meer plekken in heel Nederland. Volgens Wilders melden veel media niet dat het alleen om publieke binnenruimtes gaat, dus niet buiten. Rutte richtte zich daarop direct via de camera tot de kijkers naar het debat en herhaalde zijn dringende advies:

Rutte: mondkapje geen alternatief voor afstand houden

Op vragen van de VVD zei de premier dat het dragen van een mondkapje in winkels en andere openbare gebouwen een nieuwe basisregel is, naast het handen wassen, hoesten in je elleboog en 1,5 meter afstand houden. "Het mondkapje komt niet in de plaats van het afstand houden. Dat is absoluut niet de bedoeling."

Rutte volgt wens Kamer: per direct dringend advies om overal mondmasker te dragen in publieke ruimtes

De premier omarmt het plan van een meerderheid in de Tweede Kamer voor een landelijke richtlijn voor het dragen van een niet-medisch mondkapje in publieke binnenruimtes, zoals winkels. Dat gaat per direct in, zei Rutte. De details van de maatregel worden vrijdag duidelijk. Volgens Rutte zijn er nog wel wat vragen te beantwoorden.

"We maken er een dringend advies van, en we kijken hoe het gaat", zei de premier. Het is dus geen plicht, maar dat zou het nog kunnen worden, bijvoorbeeld als die wordt opgenomen in de coronawet waar op dit moment aan gewerkt wordt.

Nu geldt het dringende advies voor een mondkapje alleen in de regio's Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. De Tweede Kamer vindt dat onduidelijk. Daarom wordt het nu een landelijke richtlijn, geldig voor alle publieke gelegenheden waar het houden van voldoende afstand niet mogelijk is.

Er zijn nog wel wat vragen te beantwoorden bij het mondkapjesadvies, zegt premier Rutte:

'Vorig pakket maatregelen had wellicht steviger gemoeten'

Premier Rutte erkent dat het vorige pakket maatregelen, toen een aantal regio's in het westen van het land het predicaat 'zorgelijk' kreeg, mogelijk steviger had gemoeten. Achteraf is dat een serieuze les die we moeten trekken, vindt hij. Toen de besmettingen in die regio's opliepen, besloot het kabinet dat horecagelegenheden daar een uur eerder dicht moesten en de groepsgrootte bij feesten en partijen omlaag moest.

Inmiddels zijn de maatregelen veel verder aangescherpt, omdat het aantal besmettingen blijft oplopen.

Je kunt niet ontkennen dat er steviger had moeten worden ingegrepen, zegt PvdA-leider Asscher:

Rutte: het is een heftige periode

"Niemand weet wanneer er een einde komt aan deze heftige periode." Met die woorden begon premier Rutte zijn beantwoording van de vragen van de Kamer. Dat er nog geen einde van de coronacrisis in zicht is, is volgens hem lastig voor iedereen. "En het wordt steeds lastiger, nu de dagen gaan korten en het leven zich weer meer gaat afspelen achter de voordeur."

Rutte wees er opnieuw op dat ons gedrag het belangrijkste is in de bestrijding van het virus. "In de zomer konden we korte tijd dansen met het virus, maar we zitten nu in een tijd dat de hamer toch weer tevoorschijn moet komen. Dat gaat veel vragen van onze koelbloedigheid en geduld. Maar de dag komt dat we weer normaal met elkaar kunnen omgaan."

Het debat is geschorst

Rond 15.00 uur gaat het debat weer verder met de antwoorden van premier Rutte en de ministers De Jonge en Van Ark.

Jetten: mondkapjes niet aan winkeliers overlaten

D66-fractievoorzitter Jetten vindt het niet goed dat het kabinet het aan winkeliers overlaat om te bepalen of klanten wel of niet een mondkapje moeten dragen. Net als de meerderheid pleit hij voor een heldere, landelijk geldende richtlijn voor het dragen van de kapjes op plekken waar het houden van voldoende afstand niet mogelijk is, zoals in supermarkten en openbare gebouwen. Jetten wil een nieuwe intelligente lockdown zo veel mogelijk voorkomen. "Maar laten we het perspectief op vrijheid niet uit het oog verliezen", zei hij.

Segers: gratis mondkapjes bij de voedselbank

De ChristenUnie-voorman wil dat mensen met weinig geld via de voedselbanken de beschikking kunnen krijgen over mondkapjes. Hij wil die toevoegen aan de pakketten die de voedselbanken nu verstrekken.

Volgens Segers is er weliswaar verschil van mening over het nut van de kapjes, maar uit voorzorg zouden ze wel gedragen moeten worden. "Dat betekent dat we het gebruik van mondkapjes moeten aanmoedigen, niet alleen in de detailhandel, maar in alle publieke binnenruimtes en wellicht ook op middelbare scholen. Op dit punt is er voortschrijdend inzicht."

Forum: corona is niet het killer-virus dat we dachten

Forum voor Democratie en het voormalig VVD-Kamerlid Van Haga vormen de afwijkende geluiden in de Kamer. Zij vinden de maatregelen overdreven, omdat corona volgens hen niet zo gevaarlijk is als eerst gedacht.

"Het is niet het killer-virus gebleken dat we dachten", zei Forum-Kamerlid Hiddema. Hij wil specifieke maatregelen om kwetsbare groepen, zoals ouderen, te beschermen. Van Haga vroeg zich af of het niet beter is om de maatregelen om te draaien en kwetsbaren te vragen afstand te houden.

CDA: is avondklok ook nog een optie?

CDA-fractievoorzitter Heerma wil van het kabinet weten of het de mogelijkheid van een avondklok achter de hand houdt. "Ik hou daar nu geen pleidooi voor, maar overweegt het kabinet dat wel als de huidige maatregelen niet voldoende helpen?", zei hij.

Heerma wees op Antwerpen, waar zo'n avondklok, waarbij mensen na een bepaalde tijd niet meer de straat op mogen, goed geholpen heeft. De besmettingsgraad ging in snel tempo omlaag. De CDA'er wil de mogelijk achter de hand houden als de maatregelen niet helpen. Anders is een lockdown nog de enige optie.

Heerma is niet voor een wettelijke mondkapjesplicht in het hele land, maar wel voor een dringend landelijk advies. "Het moet niet beperkt blijven tot drie grote steden."

Heerma van het CDA vraagt hoe het kabinet denkt over een avondklok, PVV-leider Wilders wil "in zo'n land niet leven":

Klaver: niet meer naar het buitenland op vakantie

GroenLinks vindt dat het kabinet een zo dringend mogelijk advies moet geven dat vakanties naar het buitenland voorlopig "geen optie" zijn. Fractievoorzitter Klaver wees erop dat oplaaien van het virus afgelopen zomer het gevolg is van terugkerende vakantievierders.

Ook Klaver wil overal in de publieke binnenruimtes mondkapjes, maar voelt weinig voor een hele strenge aanpak met bijbehorende strafbepalingen. "Straffen is niet de beste methode", zei hij. Maar hij wil wel een stok achter de deur hebben. Dat zou kunnen door burgemeesters de bevoegdheid te geven de mondkapjesrichtlijn te handhaven.

Wilders: kabinet neemt de verkeerde maatregelen

Volgens de PVV-leider is het beeld van de kabinetsaanpak "een totale chaos". Er is onenigheid met het OMT over de aanpak en het testbeleid is een zooitje, vindt Wilders. "Minister De Jonge stuurt ons dna naar het sharia-emiraat Abu Dhabi, omdat er hier te weinig capaciteit is", zei hij.

Volgens Wilders is de 1,5 meter-regel in de buitenlucht onzin, omdat daar nauwelijks iemand besmet raakt. Binnen moet je vooral goed ventileren, zei hij. Hij is niet voor een verplichting om in de publieke ruimte een mondkapje te dragen. "Prima als mensen ze dragen, zolang het maar geen verplichting wordt."

Verder vindt hij dat de reguliere zorg niet in mag storten, nu het aantal corona-opnames in de ziekenhuizen weer oploopt. "Zorg voor voldoende zorgmedewerkers, geef ze een hoger salaris, maak van managers handen aan het bed."

De PVV wil dat het kabinet afziet van de versoberingen van de steunpakketten voor het bedrijfsleven.

Meerderheid Kamer wil in hele land mondkapjes in publieke binnenruimte, ook VVD is voor

Ook de VVD wil dat het kabinet duidelijk maakt dat er overal in Nederland een mondkapje moet worden gedragen in publieke binnenruimtes. Fractievoorzitter Dijkhoff zei dat hij een aanstaand advies van het OMT daarover niet wil afwachten. Hij laat het aan het kabinet over of het een wettelijke verplichting moet worden of alleen een zeer dringend advies.

Daarmee is er een meerderheid in de Kamer die een duidelijke, landelijke richtlijn wil. Het kabinet wil tot nu toe niet verder gaan dan een advies aan de grote steden, en laat het aan winkeliers over of ze klanten zonder mondkapje weigeren. De Kamer vindt dat te onduidelijk. Op sommige plekken moet je nu wel een mondkapje dragen, op andere niet.

De Kamer lijkt het erover eens te zijn dat er iets moet gebeuren wat betreft mondkapjes, bleek aan het begin van het debat over de nieuwe coronamaatregelen:

Asscher: ik hou mijn hart vast, het kabinet neemt een grote gok

PvdA-leider Asscher steunt de maatregelen van het kabinet, maar houdt ondertussen naar eigen zeggen "zijn hart vast". Volgens hem neemt het kabinet een grote gok door met de maatregelen alleen te streven naar het terugbrengen van de besmettingsgraad (het r-getal) naar net onder de 1.

"Je moet veel meer doen. Op deze manier is kans op versoepelingen over drie weken eigenlijk nul. Terwijl je dat wel voorspiegelt aan ondernemers." Ook op scholen moet er meer gedaan worden, vindt Asscher.

Hij pleit net als Marijnissen voor een duidelijker beleid van het kabinet. Hij wil nu een dringend advies om overal in Nederland een mondkapje te dragen in publieke ruimtes. "Op termijn kan dat ook een wettelijke verplichting worden."

Marijnissen: nu mondkapjes in publieke ruimtes

Lilian Marijnissen (SP) opent het debat. Ze maakt zich zorgen over het afnemende draagvlak onder de bevolking voor de coronamaatregelen. Volgens haar komt dat door de onduidelijke boodschap van het kabinet. "Waar stuurt het kabinet precies op? Gaat het om de ziekenhuisopnames of de besmettingen?"

Het kabinet moet eerder ingrijpen als het aantal besmetting oploopt, vindt Marijnissen. En niet de verantwoordelijkheid steeds afschuiven, aan burgemeesters of aan winkeliers die moeten kiezen of ze klanten verplichten een mondkapje te dragen. "Je kunt het virus niet kapot polderen, je moet het kapot stampen!"

Marijnissen pleit voor het direct landelijk invoeren van mondkapjes in publieke ruimtes, waar 1,5 meter afstand houden niet mogelijk is. Verder wil ze een duidelijkere routekaart: "Bij zo veel besmettingen nemen we die maatregelen".

Debat begint om 11.30 uur

Goedemorgen,

In dit liveblog houden we u op de hoogte van het debat dat om 11.30 uur begint. Daarin zal het ook veel gaan over mondkapjes. Het kabinet vindt dat mensen die op meer plekken moeten dragen, maar wil niet overgaan tot een landelijke plicht. Een aantal partijen vindt dat onduidelijk en zal pleiten voor een mondkapjesplicht in het hele land. In andere landen is dat al langer gebruikelijk.