"Miljoenen danken leven aan Joep"

Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink

In het AMC in Amsterdam is vandaag professor Joep Lange herdacht. Lange en zijn partner Jacqueline van Tongeren behoren tot de slachtoffers van de neergehaalde MH17. Ze waren op weg naar een groot internationaal aids-congres in Australië.

's Morgens stond een aantal van 's werelds belangrijkste infectieziektenexperts op een symposium stil bij het wetenschappelijk belang van Lange's werk. 's Middags was er een herdenkingsbijeenkomst. Daarbij waren vele wetenschappers en collega's van Lange aanwezig.

Keerpunt

Zoals Françoise Barré-Sinoussi. Zij kreeg in 2008 samen met Luc Montaignier de Nobelprijs voor de Geneeskunde voor de ontdekking van hiv. Ze heeft Lange meer dan twintig jaar gekend en vaak met hem samengewerkt. "Joeps belangrijkste drijfveer waren de anderen, het respect voor het leven", vertelde ze.

"Zijn eerste bezoek aan Afrika, Joep zei het zelf ook, was de belangrijkste gebeurtenis in zijn leven. Hij zag hoe het ervoor stond met de beschikbaarheid van schoon drinkwater, toiletten en riolering, met de toegang tot medische zorg. Hij vond de situatie onverdraaglijk. Iedereen heeft op zijn minst het recht in waardigheid te sterven."

Vruchten plukken

"Joep Lange is de grondlegger van de combinatietherapie waarmee we hiv-patiënten nu standaard behandelen", zei Peter Piot, ontdekker van het ebola-virus en directeur van de London School of Hygiene and Tropical Disease. Piot is de belangrijkste wetenschappelijk adviseur van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO over ebola.

Minstens zo belangrijk zijn Lange's inspanningen om gezondheidszorg en medicijnen toegankelijk te maken voor de bevolking van arme landen. De laatste tien jaar van zijn carrière richtte hij daarvoor PharmAccess en het Amsterdam Institute for Global Health and Development op. Ook Jacqueline van Tongeren was daaraan verbonden. "Dat was Joep. Het ging hem niet om wéér een wetenschappelijke publicatie. Hij wilde dat iedereen de vruchten kon plukken van zijn onderzoek. Met name in arme landen."

Onverdraaglijk

Sven Danner, emeritus hoogleraar interne geneeskunde aan het VUmc, behoorde begin jaren 80 samen met Lange en enkele anderen tot de pioniers van het hiv/aids onderzoek. Ook Danner denkt dat Lange's grootste betekenis ligt in zijn werk voor Afrika.

"Joep werd gedreven door het lijden van andere mensen. Hij kon niet verdragen dat mensen massaal stierven aan aids terwijl er behandelingen beschikbaar waren. Dus kwam Lange in actie. Hij bracht de grote geldgevers, de farmaceutische industrie, overheden en ngo's bij elkaar, zodat het mogelijk werd daar iets aan te doen."

Velen van ons waren sceptisch, zegt Danner. "Wij dachten niet het zou lukken om in Afrika die zorg te bieden. Joep heeft aangetoond dat het wel kon. Ik denk dat je kunt zeggen dat miljoenen mensen hun leven aan hem te danken hebben."