Medisch dossier kan op iPhone

Door redacteur Roselien Herderschee

Apple stort zich op de zorgmarkt. Gebruikers van een iPhone kunnen nu een persoonlijk gezondheidsdossier op hun telefoon bijhouden.

De zogenoemde HealthKit maakt deel uit van het nieuwe besturingssysteem van Apple, iOS8. Gebruikers kunnen ervoor kiezen om met de gezondheid-app medische gegevens op te slaan op hun smartphone. De gebruiker bepaalt zelf met wie hij of zij deze gegevens wil delen en houdt daarmee regie over de eigen gezondheidsdata, zegt Apple.

Met die introductie oogst Apple zowel positieve als negatieve reacties.

Zorgrevolutie

Volgens hoogleraar anesthesiologie Cor Kalkman, betekent de HealthKit "een ware revolutie voor de zorg". Hij houdt zich voornamelijk bezig met de vraag hoe patiënten op afstand beter gemonitord kunnen worden. "Er zijn duizenden medische apps beschikbaar, maar ze fungeren als losse eilandjes. De systemen communiceren niet met elkaar. Bovendien verhinderen privacy-kwesties dat de informatie ergens centraal kan worden opgeslagen."

"Op een intensive care of operatiekamer worden patiënten 24 uur per dag gemonitord. Maar als ze vervolgens naar de verpleegafdeling gaan, is dat vaak nog maar twee keer per dag. Op onze verpleegafdelingen lopen twee verpleegkundigen, die soms zorg moeten dragen voor dertig patiënten. Ze hebben simpelweg de tijd niet om telkens de longfunctie te onderzoeken of het suikergehalte te controleren. Technologie zal nooit de handen aan het bed vervangen, maar kan wel een ondersteunende rol vervullen."

Rolveranderingen

De zorgtoepassing van Apple zal een flinke verandering betekenen voor de rol van arts en patiënt, meent Kalkman. "De patiënt zal meer gegevens moeten invoeren, de arts zal meer energie moeten steken in het interpreteren en terugkoppelen van afwijkende signalen."

Kalkman is vooral positief, maar spreekt ook over risico's. "Het is natuurlijk nog maar afwachten hoe patiënten erop reageren als ze thuis voortdurend door hun telefoon gevraagd worden om metingen in te vullen. En waar leg je de grens tussen wat een patiënt zelf mag meten en wat voorbehouden blijft aan zorgpersoneel?"

Naar de sociale en psychologische effecten van zelfmeeting zal volgens Kalkman gedegen onderzoek moeten plaatsvinden. "En er is natuurlijk een groep mensen die moeite heeft om deze technologie eigen te maken, denk aan kwetsbare ouderen."

Hacken

Het College Bescherming Persoonsgegevens reageert terughoudend. "Mensen moeten zich er bewust van zijn dat medische informatie die je op je telefoon plaatst heel privacy-gevoelig is. Honderd procent beveiliging is niet gegarandeerd", zegt voorzitter Jacob Kohnstamm.

Vragen over de veiligheid van de gegevens vormen een voorname bron van zorg. "We moeten ervan uitgaan dat Apple zijn zaakjes dan goed heeft geregeld," zegt Floris Kreiken, onderzoeker bij Bits of Freedom. "Maar je legt dus wel je medische gegevens en de beveiliging daarvan in handen van een bedrijf in de Verenigde Staten."

Volgens ICT-journalist Brenno de Winter is het toevertrouwen van zorggegevens aan Apple per definitie onveilig. "Apple houdt alles over hun veiligheidsstructuren geheim. Je kunt dus geen oordeel over de veiligheid van hun besturingssysteem geven."

Kreiken vraagt zich bovendien af in hoeverre je kunt voorkomen dat derden toegang hebben tot de gegevens. "Zorgverzekeraars kunnen besluiten een flinke premiekorting te geven in ruil voor inzage in je dossier. Daarmee hebben ze chantabele informatie in handen."

Speerpunt

De implementatie van e-health is sinds 2013 beleidsspeerpunt van minister Schippers van VWS. "Met behulp van nieuwe technologieën wordt de communicatie tussen zorgverlener en de patiënt op afstand makkelijker, waardoor de zorg meer en beter rondom de patiënt kan worden georganiseerd", schreef Schippers afgelopen juli in een brief aan de Tweede Kamer.

Regelgeving in Nederland is zo aangepast, dat consulten op afstand (e-consulten) door een zorgverlener te declareren zijn. Toch zijn e-healthtoepassingen nog maar mondjesmaat een succes te noemen. Volgens veel zorgaanbieders heeft dat te maken met de versplintering van de vele initiatieven.

Concurrentie

Apple is niet het eerste bedrijf dat zich op de zorg stort. Een paar jaar geleden probeerde Google een soortgelijk concept. Maar Google kon de gebruiker geen gegevensopslag op een eigen toestel bieden. Het is nog onbekend hoe concurrerende bedrijven die smartphones maken, zoals Samsung, zullen reageren op de komst van de Healthkit, maar de verwachting is dat zij niet achter zullen blijven.

Nederland telt ongeveer 8,5 miljoen smartphone-gebruikers. Iets meer dan een kwart daarvan beschikt over een iPhone. De HealthKit is ook beschikbaar op andere Apple-apparaten, zoals de iPad.

Het gezondheidsdossier staat sinds donderdag op telefoons van Nederlandse iPhone bezitters. Door een fout in het systeem van Apple is het waarschijnlijk pas eind september mogelijk om gegevens met artsen uit te wisselen.