Malaria bestrijden via de mens
Door verslaggever Marc-Robin Visscher
In Nijmegen is een radicaal nieuwe aanpak van malaria bedacht. De komende weken beginnen onder leiding van Nederlandse onderzoekers grootschalige experimenten in Kenia en Burkina Faso.
"Tot voor kort richtten de meeste medicijnontwikkelaars zich op de bescherming en behandeling van de malariapatiënt. Nu richten wij ons niet langer op behandeling maar op uitroeiing van malaria", zegt epidemioloog Teun Bousema van de Radboud Universiteit. "Een paar jaar geleden was het ondenkbaar dat wij dit soort experimenten zouden doen."
Besmetting
In de nieuwe benadering ligt de focus niet langer op de mug, maar op de mens. De malariaparasiet plant zich voort in muggen. Deze muggen zijn besmet met de parasiet door het steken van besmette mensen. De muggen geven de parasiet vervolgens door aan gezonde mensen.
Een mug leeft gemiddeld slechts enkele weken en kan dus maar enkele mensen besmetten. Maar een malariapatiënt kan honderden, zo niet duizenden muggen besmetten.
Medicijncocktail
De nieuwe aanpak lijkt eenvoudig: mensen die besmet zijn met malaria, krijgen medicijnen om de parasieten te bestrijden. Aan die medicijncocktail wordt een bestaand middel (primaquine) toegevoegd. Dit middel is niet alleen effectief tegen bepaalde stadia van malaria, maar heeft als bijwerking dat mensen die het slikken, de malariaparasiet niet meer teruggeven aan muggen.
In Kenia worden 120 kinderen tussen 5 en 15 jaar gedurende een aantal weken gevolgd. In Burkina Faso doen 480 mensen mee aan een experiment met verschillende doseringen van de medicijncocktail.
Geld van Gates
De onderzoekers kunnen aan het werk dankzij Microsoft-miljardair Bill Gates en zijn vrouw Melinda, die met hun stichting miljoenen dollars beschikbaar stelden. 4 miljoen kregen de Nijmegenaren, omdat zij al jarenlang op grote schaal experimenteren met muggen.
"We kweken hier wekelijks 10.000 muggen voor onderzoek. Dat is veel. Daarmee kan je grootschalige experimenten doen", vertelt Bousema. Met het extra geld van Gates werd de nieuwe aanpak ontwikkeld die nu in Afrika in de praktijk wordt getest. "Of het werkt, zullen we snel weten", zegt Bousema. "Voor de kerst weten we of dit het ei van Columbus is."