'Bijengif' blijkt ook voor vogels fataal

Een populair gif dat in de landbouw wordt gebruikt tegen insecten, blijkt ook voor veel vogelsoorten fataal te zijn. Dat schrijven Nederlandse onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Vogelbescherming Nederland is geschrokken en wil dat het middel Imidacloprid per direct wordt verboden.

Biologen van de Radboud Universiteit en Sovon Vogelonderzoek vonden een relatie tussen de vogelstand en de hoeveelheid Imidacloprid in het oppervlaktewater. Waar veel van het gif in het water zit, blijken ook aanzienlijk minder vogels te leven.

Overschreden

De onderzoekers bekeken de stand van insectenetende vogels als de spreeuw, de veldleeuwerik, de boerenzwaluw, de ringmus en elf andere vogelsoorten. Alle soorten lijden onder de aanwezigheid van imidacloprid in de natuur, dat sinds 1995 in Nederland is toegestaan.

Op plekken waar meer dan 20 nanogram per liter van het gif in het oppervlaktewater zit, nam het aantal vogels volgens de onderzoekers met gemiddeld 3,5 procent per jaar af. Dat komt waarschijnlijk doordat de vogels niet genoeg te eten kunnen vinden of door het eten van vergiftigde insecten. Of een combinatie van beide.

Overigens wordt die norm van 20 nanogram per liter in veel gebieden in Nederland overschreden, zeggen Sovon Vogelonderzoek en de Vogelbescherming. Hoe meer gif in het water, hoe groter de afname van de vogelstand, aldus de onderzoekers.

Andere verklaring?

Onderzoeker Hans de Kroon van de Radboud Universiteit stelt dat er zeer grondig is gekeken naar andere mogelijke factoren die de achteruitgang kunnen verklaren. Ook al zullen andere factoren wellicht een rol spelen, uit de onderzoeksgegevens blijkt volgens hem duidelijk dat het gebruik van Imidacloprid het meest bijdraagt aan de afname van de vogelstand.

De Vogelbescherming wil dat de politiek direct ingrijpt. Volgens de organisatie hebben de vogels op het boerenland het sowieso al moeilijk: sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is hun aantal met 60 procent gedaald. "Nu blijkt die achteruitgang in gebieden waar hoge concentraties Imidacloprid in het water zitten nóg groter."

Imidacloprid behoort tot de groep neonicotinoïden. De Vogelbescherming wil dat uit voorzorg ook andere bestrijdingsmiddelen met neonicotinoïden uit voorzorg tijdelijk worden verboden.

Bijensterfte

Imidacloprid werd al verantwoordelijk gehouden voor de massale bijensterfte van de afgelopen jaren. Daarom heeft de EU het gif tijdelijk verboden voor planten die aantrekkelijk zijn voor bijen. Over twee jaar wordt gekeken wat voor effect dat heeft op de bijenstand.

Het ministerie van Economische Zaken zegt in een reactie dat de resultaten van het onderzoek onmiddellijk zijn voorgelegd aan het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Dat is de bevoegde instantie.

Europa

Staatssecretaris Dijksma zal het nieuwe onderzoek maandag ook in Brussel aankaarten op een bijeenkomst van haar Europese collega-bewindslieden. Het ministerie benadrukt dat in Europees verband eerder al beperkingen zijn aangebracht in het gebruik van Imidacloprid en dat dat is gebeurd op aandringen van Dijksma.