KGB leed onder dronken spionnen

Ruim twintig jaar nadat een KGB-agent zijn archief uit Rusland smokkelde, is vandaag een groot aantal geheime documenten voor het grote publiek vrijgegeven.

Het gaat om informatie uit het zogeheten Mitrochin-archief met aantekeningen over honderden buitenlandse spionnen die voor de Sovjet-Unie werkten, over geheime wapenopslagplaatsen en ander gevoelig materiaal.

Vasili Mitrochin, archivaris bij de KGB, schreef tussen 1972 en 1984 duizenden documenten van de geheime dienst over en verstopte zijn dossier onder de vloer van zijn datsja. Mitrochin wantrouwde het Sovjetregime en hoopte zijn archief ooit in het Westen te kunnen openbaren.

Ontmaskerd

In 1992 reisde Mitrochin met zijn documenten naar Letland en meldde zich bij de Britse ambassade in Riga. Zeven jaar later publiceerde hij samen met de Britse historicus Christopher Andrews een boek over de KGB, waarmee in één keer honderden geheime agenten in het Westen werden ontmaskerd.

Zo bleek het 87-jarige breekbare Britse omaatje Melita Norwood jarenlang belangrijke atoomgeheimen te hebben doorgegeven aan Moskou.

Ook kwam uit dat de prominente Britse spionnen Guy Burgess en Donald MacLean goed bijverdienden als agenten voor de KGB, maar in Moskou werd steen en been geklaagd over hun alcoholprobleem en loslippigheid, zo blijkt uit Mitrochins aantekeningen.

Oostblok

Nog veel meer KGB-agenten hielden in de gaten of de landen van het Oostblok wel loyaal bleven aan de Sovjet-Unie. Zo werden in 1968 honderden studenten en journalisten in Praag benaderd tijdens de Praagse Lente.

Ook had de KGB een grote belangstelling voor de Poolse kardinaal Woytila, later paus Johannes Paulus II, vanwege diens "extreem anti-communistische denkbeelden".

Verder werd duidelijk dat Sovjetagenten wapens en communicatieapparatuur hadden verborgen in geheime opslagplaatsen in NAVO-landen.

Cambridge

Het materiaal van Mitrochin is bewerkt en toegankelijk gemaakt door medewerkers van het Churchill Archief van de universiteit van Cambridge. Onderzoekers krijgen vanaf vandaag toegang tot negentien dozen met Russischtalige documenten, die door Mitrochin zelf zijn getypt op basis van zijn handgeschreven aantekeningen.

De aantekeningen zelf blijven achter slot en grendel.

Mitrochin bleef tot aan zijn dood in 2004 in Groot-Brittannië wonen, uit voorzorg op een geheime locatie.