Ziekenhuis, olifanten en een aap

"Een ziekenhuis, een voetbalstadion, een olifantenparade en een aap. Waarom dachten woningcorporaties dat ze hier toestemming voor zouden krijgen van het ministerie?" De parlementaire enquêtecommissie verbaast zich over de exotische activiteiten die langskomen.

Toestemming

Merijn van Giessen, oud-directeur Woningmarkt bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, begrijpt wel hoe dat kan. Hij kreeg dit soort plannen binnen omdat woningcorporaties formeel om toestemming moeten vragen voor 'branchevreemde' activiteiten.

"Corporaties hadden de wettelijke taak om de leefbaarheid in wijken te verbeteren. En dat woord 'leefbaarheid' bleek in de praktijk een rekbaar begrip", zegt Van Giessen. "Wat tot de taken van een corporatie werd gerekend veranderde mee met de politiek."

Ook werden woningcorporaties lange tijd gezien als maatschappelijke ondernemers. Die mochten beleggen, grote projecten bouwen en bijvoorbeeld ook aan sponsoring doen.

Rode draad

Ton Lensen, een toezichthouder die de laatste jaren op verzoek van het ministerie orde op zaken stelde bij woningcorporaties, ziet een rode draad in de problemen bij corporaties.

"Er is één vrouw hier aan tafel geweest. De anderen waren allemaal mannen. Dominante, solistische en ambitieuze mannen."

Daar zitten volgens Lensen ook voordelen aan, zeker als je corporatiebestuurders ziet als ondernemers. Maar ze hebben wel strenger toezicht nodig, in hun eigen organisatie en door het ministerie.

"Spanningveld"

Lensen ziet nadelen in het huidige toezicht. "Er is een spanningsveld tussen de toezichthouders CFV en WSW. Het CFV controleert jaarlijks de financiële situatie. Het WSW staat borg voor op de lange termijn.

Dat maakt samenwerking tussen deze twee toezichthouders volgens Lensen ingewikkeld en daarom zou één externe toezichthouder beter zijn vindt hij.

Minister Blok wil juist dat CFV (Centraal Fonds Volkshuisvesting) en WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw) gaan samenwerken en dat zijn ministerie ook toezicht gaat houden.