Weinig hoop voor 200 drenkelingen

Vannacht zijn geen overlevenden meer aangetroffen bij de gekapseisde vluchtelingenboot, net buiten de territoriale wateren van Libië. Aan boord waren naar schatting 400 mensen, van wie er ruim 200 zijn gered. De lijken van 17 slachtoffers zijn geborgen. De autoriteiten vrezen dat de 200 vermisten zijn verdronken.

Vanochtend vroeg is de zoektocht van de Italiaanse marine hervat, maar de kans dat dat nog wat oplevert, is erg klein, zegt correspondent Rop Zoutberg. "Het zou bijna een wonder zijn als er, nu er bijna 24 uur gezocht is, nog levenden worden gevonden."

De gezonken boot was op weg naar het Italiaanse eiland Lampedusa, het bruggenhoofd voor de vluchtelingen voor Europa. Dit jaar zijn al 25.000 mensen gered uit de Middellandse Zee, tegen 40.000 over heel 2013.

Italië ziet zich geconfronteerd met een groeiende stroom vluchtelingen. "De Italiaanse overheid zegt dat er in Libië nog honderdduizend mensen staan te wachten om naar Europa te komen, maar die cijfers zijn moeilijk te verifiëren", vertelt Eerste Kamerlid Tineke Strik. Zij deed voor de Raad van Europa onderzoek naar bootvluchtelingen in de Middellandse Zee.

Eritrea en Syrië

De grootste groep vluchtelingen komt uit Eritrea en Syrië, zegt Strik. "Syrië alleen al kent 2,5 miljoen vluchtelingen die buiten Syrië verblijven. Ook vanuit Eritrea vertrekken dagelijks duizenden mensen om een veilig onderkomen te vinden, omdat het land zijn burgers aan slavernij onderwerpt."

Een deel van de vluchtelingen belandt op eilanden als het Italiaanse Lampedusa. "Op dit moment staat Italië er eigenlijk alleen voor", zegt Strik. "Sinds oktober hebben ze gezegd: we gaan een grote militaire operatie beginnen om mensen te redden. Maar Italië doet dat maar tijdelijk tot het Europees wordt opgepakt." Volgens Strik gebeurt dat laatste niet.

Europese grenzen

De onderzoekster vertelt dat Europa het nog lang niet eens is over de aanpak van vluchtelingen. Tot nu toe is het zo dat het land dat een asielzoeker uit het water vist, ook asiel moet verlenen.

Strik pleit ervoor om dit te veranderen. "Italië wil dat het verdeelsysteem van asielzoekers wordt aangepast in Europa, maar daar voelen de noordelijke landen niets voor. Wat ik zeg: zolang dit niet veranderd is, moeten de Europese landen in ieder geval laten zien dat de grenzen ook Europese grenzen zijn. Mensen die daar gered worden, kunnen niet alleen het probleem zijn van Malta, Italië of Griekenland. In ieder geval zullen we de asielzoekers geleidelijk moeten verspreiden tussen de landen."

Grenzen afgesloten

Strik vindt het gek dat Nederland tot nu toe weigert meer asielzoekers op te nemen. "Duitsland heeft gezegd, wij nodigen 10.000 mensen uit. Nederland heeft tot nu toe gezegd: 250, en meer doen we niet. Eigenlijk is dat heel raar. Voor dat relatief kleine aantal dat naar Europa komt, sluiten we onze grenzen af."

Vanaf juni is Italië voorzitter van de Europese Unie. De regering heeft aangekondigd het vluchtelingenprobleem dan bovenaan de Europese agenda te zetten.