Waarom Duitser Rusland begrijpt

Door Jolien Plante in Berlijn

Het Duits-Russische museum in Berlijn-Karlshorst geeft een goed beeld van de speciale band die de beide landen met elkaar hebben. Op 8 mei 1945 tekende nazi-Duitsland hier de capitulatie. Vandaag kwamen de voormalige vijanden op deze plek samen om dit te vieren.

Altijd aanwezig

De speciale relatie tussen Duitsland en Rusland wordt bepaald door het verleden. Lange tijd was Duitsland het strijdtoneel van de Koude Oorlog. De Russen waren door 'hun' satelliet, de DDR, altijd aanwezig. "We moesten er met de Russen uitkomen of we wilden of niet", zegt Oost-Europa kenner Jörg Baberowksi.

Door deze aanwezigheid is er vooral in Oost-Duitsland veel begrip voor het Russische optreden in Oekraïne. "Oost-Duitsers snappen wat er momenteel gebeurt in Rusland, omdat zij zelf in een land hebben geleefd dat bij Rusland hoorde."

Schuldgevoel

De speciale band met Rusland komt niet alleen voort uit het Sovjetverleden. Een belangrijkere factor is volgens Baberowksi de Tweede Wereldoorlog. "De schaamte over wat de Duitsers in Rusland hebben aangericht is van generatie op generatie doorgegeven."

Het Duits-Russische museum biedt de gelegenheid om over deze gebeurtenissen te praten. Volgens Margot Blank, woordvoerster van het museum, is het onderwerp eindelijk bespreekbaar. "Steeds meer grootouders komen met hun kleinkinderen naar het museum om zo hun ervaringen te delen."

Hoewel de Duitsers verantwoording hebben genomen voor hun daden speelt het verleden volgens Blank nog altijd een rol. Het schuldgevoel over de Tweede Wereldoorlog blijft. "Duitsers voelen zich verantwoordelijk voor Rusland en houden graag rekening met de belangen van de Russen."

Conflict vermijden

Hoewel de Duitsers Ruslands rol in Oekraïne beter begrijpen dan de rest van Europa, hebben ze er liever niets mee te maken. Volgens Baberowski is en blijft stabiliteit voor de Duitsers het belangrijkst. Duitsers "willen rust en geen narigheid".

Het liefst willen onze oosterburen dan ook dat bondskanselier Merkel zich niet met Oekraïne bemoeit. Opnieuw is het verleden bepalend. De Duitsers willen zich buiten conflicten houden. Men wil niet dat Duitse soldaten bij gevechten worden ingezet, aldus Baberowski. "Dat heeft natuurlijk met de Tweede Wereldoorlog te maken."