Was nationalisatie SNS terecht?
Was de nationalisatie van SNS Reaal, bijna een jaar geleden, wel nodig? En hebben toezichthouder De Nederlandsche Bank en de verantwoordelijke ministers van Financiën hun werk goed gedaan? Om 11.00 uur komt de Evaluatiecommissie Nationalisatie SNS Reaal met een antwoord op deze en nog veel meer vragen.
De commissie presenteert dan een lijvig onderzoeksrapport over alle gebeurtenissen die geleid hebben tot de nationalisatie op 1 februari 2013.
Prof. Jean Frijns en oud-lid van de Raad van State Rein Jan Hoekstra hebben negen maanden aan het rapport gewerkt. In 413 pagina's leggen ze uit wat er gebeurd is sinds de beursgang van SNS Reaal in mei 2006 tot aan de nationalisatie. Ze hebben talloze documenten ingezien en, naar eigen zeggen, alle betrokkenen kunnen spreken; ook oud-topman Sjoerd van Keulen, die nog niet naar buiten is getreden sinds de nationalisatie van SNS Reaal.
Vastgoed als molensteen
Van Keulen was verantwoordelijk voor de aankoop van Property Finance in 2006; een flinke portefeuille met vastgoedfinancieringen in binnen- en buitenland. Toen de financiële crisis uitbrak verloor de bank miljarden op die vastgoedleningen. Bovendien bleken medewerkers van Property Finance betrokken bij fraude en belangenverstrengeling.
De nationalisatie kostte de staat 3,7 miljard euro. Die miljarden komen bovenop op de circa 25 miljard euro die de staat al kwijt was aan de nationalisatie van ABN Amro. Maar ook beleggers waren veel geld kwijt. Aandeelhouders werden door de nationalisatie onteigend en raakten 250 miljoen euro kwijt. Houders van achtergestelde obligaties nog eens ruim 1 miljard euro.
Toezicht
Vandaag horen die beleggers of dit verlies te voorkomen was geweest. Dan gaat het om de rol van toezichthouder DNB, die de aankoop van Property Finance zonder omwegen goedkeurde.
Ook het toezicht van DNB in de jaren daarna op SNS is onder de loep genomen. Had DNB bijvoorbeeld meer grip moeten hebben op hoe SNS signalen van fraude aanpakte?
Tot slot gaat het rapport in op de rol van minister De Jager en vervolgens die van minister Dijsselbloem van Financiën in de periode voorafgaande aan de nationalisatie. Hebben de ministers en hun ambtenaren genoeg gedaan om nationalisatie te voorkomen?
Claims van beleggers
Mocht de commissie constateren dat de toezichthouder en de staat flinke steken hebben laten vallen, dan kunnen de beleggers naar de rechter stappen en een claim indienen. Bij grove schuld of opzettelijke nalatigheid zijn oud-president Nout Wellink en oud-directeur bankentoezicht Arnold Schilder zelfs hoofdelijk aansprakelijk.
"Rechters zijn extreem terughoudend als het gaat om aansprakelijkheid van toezichthouders", zegt de voorzitter van de Vereniging voor Effectenbezitters Jan Maarten Slagter.
Hij hoopt vooral dat er nieuwe feiten bekend worden die wanbeleid aantonen van oud-bestuurders van SNS Reaal. Het helpt de beleggers in hun poging om een enquêteprocedure te starten bij de Ondernemingskamer. "Als dat lukt kunnen we SNS Reaal en de oud-bestuurders van SNS-Reaal aansprakelijk stellen en een claim indienen."