Aanslag JFK fascineert nog steeds
Door correspondent Wessel de Jong in Dallas
Ongeveer iedereen die op 22 november 1963 in de buurt is geweest van John F. Kennedy heeft een boek geschreven, denk ik. En dat zijn er een heleboel. Het is met JFK als met de Beatles; vrijwel dagelijks verschijnt er een nieuw boek over hem.
In mijn boekhandel om de hoek is dat goed te zien. De kasten puilen uit van de Kennedy-titels. En iedereen die een boek schrijft over Kennedy mag daar op televisie over vertellen. De 'networks' vullen deze dagen vele uren met gesprekken over hoe het was, op 22 november 1963.
Maar er is meer dan 'kleurenradio'. CNN heeft een compilatie gemaakt van een uur archiefbeelden, van commentaar voorzien van de oude journalisten die in 1963 verslag deden.
Kennedy-waterval
Nog nooit is een herdenking zo massaal geweest, zegt een Amerikaanse collega die het kan weten. Het is een heuse Kennedy-waterval deze dagen. Het is heerlijk en tegelijkertijd huiveringwekkend om daar even onder te staan. Detectives lees ik niet, maar van 22 november 1963 krijg ik geen genoeg.
Mijn ervaring is, hoe meer ik lees en kijk, hoe meer ik twijfel. De meeste complottheorieën rammelen, dat Kennedy is vermoord door een samenzwering van Cubaanse Castro-haters en CIA-agenten. Maar tegelijkertijd is het ook moeilijk vol te houden dat Lee Harvey Oswald de enige dader is.
JFK-gekte
Na een bezoek aan Dealey Plaza, waar Kennedy werd doodgeschoten, sloeg bij mij de 'gekte' toe. Staand op de plek waar Oswald stond, ontkwam ik niet aan de vaststelling dat het geen logische positie is. Auto's rijden in een schuine lijn van je af. Het leek me onmogelijk om vanaf daar, toch op behoorlijke hoogte, ook maar iets te raken. (En ik was toch dienstplichtig schutter eerste klas.)
Ik hoefde niet ver te zoeken om mijn twijfel te voeden. In Oswalds gezicht waren geen kruitsporen gevonden, wat toch had gemoeten na zijn drie schoten. Hij schoot met een aftands Italiaans geweer uit de Tweede Wereldoorlog, wat zelfs na renovatie onzuiver bleef. Ervaren Amerikaanse sluipschutters vertellen dat het hen niet zou zijn gelukt, terwijl Oswald bekend stond als een matig schutter.
Psychologie
En dit is alleen maar het schot. Er is twijfel over ieder aspect van de moord. Voor- en tegenstanders van de complottheorieën bestrijden elkaar tegenwoordig niet meer met feiten, maar met 'gepsychologiseer'.
De complotdenkers zeggen dat veel Amerikanen de gedachte dat de staat zijn eigen leider heeft gedood, onverdraaglijk vinden. Van de complotdenkers wordt gezegd dat ze het niet kunnen bevatten dat een onbeduidend iemand als Oswald, een groot man als Kennedy heeft kunnen vermoorden; helemaal in z'n eentje.
Emotie is bepalender dan feiten in de huidige 'discussie' over de moord op Kennedy. En dat is misschien wel kenmerkend voor het politieke klimaat in Amerika in 2013.