Waarom verkiezingen op 13-11?
Op 13 november zijn er gemeenteraadsverkiezingen in Zuid Holland en Friesland. Daar worden per 1 januari gemeenten samengevoegd. Deze verkiezingen worden daarom 'herindelingsverkiezingen' genoemd.
Waar gaan gemeentegrenzen veranderen?
- Alphen aan den Rijn; deze gemeente gaat samen met Rijnwoude en Boskoop
- Leeuwarden; de Friese hoofdstad wordt uitgebreid met Eagum, Friens, Grou, Idaerd, Jirnsum, Reduzum, Warstiens, Warten en Wergea (nu nog Boarnsterhim). Kaart herindeling Leeuwarden
- Heerenveen; Akkrum, Aldeboarn en Nes worden aan Heerenveen toegevoegd (nu nog Boarnsterhim)
- Súdwest-Fryslân; deze gemeente krijgt Dearsum, Poppenwier, Raerd, Sibrandabuorren en Tersoal erbij (nu nog Boarnsterhim)
- De Friese Meren; de gemeenten Skarsterlân, Lemsterland en Gaasterlân-Sleat gaan samen op in de nieuwe gemeente De Friese Meren; ook het dorp Terherne (nu nog Boarnsterhim) wordt hierbij gevoegd
- Boarnsterhim verdwijnt als gemeente, omdat de 18 dorpen dus zijn verdeeld over andere gemeenten, zie hierboven. Kaart herindeling Boarnsterhim
Waarom zijn daar nu herindelingsverkiezingen?
In die gemeenten hebben de gemeenteraden besloten samen te gaan. De ingangsdatum die zij hebben afgesproken is 1 januari 2014. De herindelingswet bepaalt dat in de maand november daar aan voorafgaand er gemeenteraadsverkiezingen gehouden moeten worden. De rest van Nederland stemt op woensdag 19 maart 2014 voor een nieuwe gemeenteraad.
Zijn dit de eerste gemeenten die samengaan?
Nee, eigenlijk is het al een 'oud' verschijnsel. Gemeenten kiezen al decennia voor samenwerking omdat dat voordelen oplevert. Bijvoorbeeld voor de kwaliteit van de dienstverlening, kostenbesparing door schaalvergroting en meer invloed bij provinciezaken. De laatste jaren is het fuseren ook een sterke wens van de landelijke politiek. Op dit kaartje van de VNG is te zien waar recente herindelingen zijn doorgevoerd en welke er nog gepland staan. Kaart herindelingen.
Waarom wil de landelijke politiek dat gemeenten worden samengevoegd?
De landelijke politiek wil steeds meer taken overdragen van het Rijk naar de gemeenten. Bijvoorbeeld op dit moment de jeugdzorg en de ouderenzorg. Kleine gemeenten kunnen die taken vaak niet aan. Daarom kiezen veel gemeentebesturen er voor samen te gaan werken, en na verloop van tijd zelfs samen op te gaan in één gemeente.
Zijn die fusies tussen gemeenten verplicht?
De landelijke overheid (althans dit kabinet) legt samenvoegingen niet op. Lokale bestuurders, en via gemeenteraadsverkiezingen en inspraakrondes ook de inwoners, mogen daar zelf voor kiezen. Volgens de Rijksuniversiteit Groningen kosten de fusies overigens alleen maar geld.
Wat staat er voor de politieke partijen op het spel?
Naast uiteraard het belang om zo groot mogelijk te worden in deze gemeenten, hebben de partijen nog een ander belang. Veel landelijke politieke partijen beschouwen deze verkiezingen als een soort peiling voor hun populariteit. Maar er doen natuurlijk ook veel lokale partijen mee en er spelen lokale thema's. De lokale uitslagen zijn dus niet helemaal door te vertalen naar een soort landelijke uitslag.
Welke lokale partijen doen mee?
In Alphen aan den Rijn doen drie lokale of niet landelijk vertegenwoordigde partijen mee: Nieuw Elan, RijnGouweLokaal en Beter Alphen.
In Heerenveen zijn dat: GemeenteBelangen Heerenveen, FNP, Lokaal 10.
In Leeuwarden: Nieuwe Leeuwarder Partij, FNP, Nederlandse Klokkenluiders Partij, Verenigd Links-Feriene Lofts, Libertarische Partij.
En in De Friese Meren: FNP, NCPN, NPP.
Welke verkiezingsthema's spelen er?
In de uitgebreide gemeente Alphen aan den Rijn spelen het coffeeshopbeleid, winkeltijden, behoud van de sociale werkplaats, de komst van een windmolenpark langs de N11, nieuwbouw en een nieuwe stadsbibliotheek een rol.
Maar ook 'grote' kwesties als de nieuwe regels voor ouderenzorg en jeugdzorg, en hoeveel de gemeente dat extra mag gaan kosten. Verder maken sommige bewoners uit de kleine, hechte gemeenschappen Boskoop en Rijnwoude zich zorgen dat zij door 'de grote stad' Alphen zullen ondersneeuwen, of ineens aan allerlei nieuwe regels moeten voldoen.
In Friesland zijn dat het coffeeshopbeleid (er is hier zelfs een cannabis-kieswijzer), winkeltijden en duurzame energie. Een andere kwestie is het onderhoud van de voetbalstadions van Cambuur en Heerenveen en schaatsbaan Thialf. Verder maken de politieke partijen zich druk over de toekomst van de bibliotheek in de dorpen. Ook hier spelen de gevolgen van de decentralisatie van ouderenzorg en jeugdzorg; wat zijn de financiële gevolgen voor de gemeente en wat betekent dit voor de kwaliteit van de zorg.
Voor Alphen aan den Rijn en Leeuwarden is een stemwijzer ontwikkeld.
Wie mogen er stemmen?
Je mag stemmen voor de gemeenteraad als je Nederlands bent, 18 jaar of ouder bent en in die gemeente woont. Ook als niet-Nederlander mag je stemmen als je: - Meerderjarig bent en onderdaan bent van een andere EU-lidstaat. Je moet wel in die Nederlandse gemeente wonen; - Meerderjarig bent en minstens 5 jaar onafgebroken in Nederland bent (legaal). Je moet wel in die Nederlandse gemeente wonen.
Hoeveel mensen mogen er woensdag stemmen?
De gemeente Leeuwarden heeft 86.113 kiespassen verstuurd, de gemeente Heerenveen 39.221, de nieuwe gemeente De Friese Meren 39.998 en de gemeente Alphen aan den Rijn 83.028. Een kwart mljoen mensen mogen woensdag dus naar de stembus.
Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen in 2010 waren er in totaal 12.216.546 kiesgerechtigden. De opkomst was toen 54,13 %.
Links naar de (verkiezings)sites van de betrokken gemeenten:
Alphen aan den Rijn http://www.alphenaandenrijn.nl/Gemeente/Bestuur_en_Organisatie/Gemeenteraad Boskoop http://www.boskoop.nl/ Rijnwoude http://www.rijnwoude.nl/ Boarnsterhim http://www.boarnsterhim.nl/ Skarsterlân http://www.defriesemeren.nl/verkiezingen Súdwest-Fryslân http://www.gemeentesudwestfryslan.nl/ Leeuwarden http://www.leeuwarden.nl/ Heerenveen http://131113.nl/ Lemsterland http://www.defriesemeren.nl/verkiezingen Gaasterlân-Sleat http://www.defriesemeren.nl/verkiezingen