EU kan niet om Lampedusa heen

Door correspondent Tijn Sadée

Na het harde snoeien zal Europa weer gaan bloeien, zo klonk de belofte bij de start van de bezuinigingen om de eurocrisis te lijf te gaan. Op de Europese top vandaag en morgen in Brussel staat dan ook veel opbouwwerk op de agenda: stimuleren van groei, investeren in digitale economie en verder sleutelen aan cruciaal bankentoezicht.

Maar het Lampedusa-trauma en de stijgende problematiek rond migratie zullen de top overschaduwen. "Ik vrees dat door de economische problemen waar Europa zelf mee kampt er geen concrete besluiten komen over de aanpak van migratie", zegt PvdA-Europarlementariër Thijs Berman in het NOS-televisiedebat in Straatsburg.

Noodklok

Alleen al deze maand verdronken er ruim 400 migranten op weg naar Europa. "De Middellandse Zee verandert in een kerkhof", zo klonk de dramatische noodkreet van de Maltezer regering. Europa werd in verlegenheid gebracht, en zelfs de paus uitte zijn felle verontwaardiging.

Italië, waar veel vluchtelingen in gammele bootjes aankomen, kan de opvang niet aan. En ook Bulgarije luidt de noodklok, nu steeds meer Syrische vluchtelingen daar arriveren.

Het Europees Parlement stemde deze week in Straatsburg over een resolutie waarin steun wordt betuigd aan verruiming van het budget van het Europese Asiel Ondersteunings Agentschap. Het parlement geeft ook groen licht aan een plan van de Europese Commissie om een speciale Middellandse Zee-taskforce op te richten.

Dat zal vandaag allemaal ook worden besproken door regeringsleiders, "maar het zal blijven bij mooie woorden", vreest PvdA'er Berman.

Gezamenlijke strategie

Het asielbeleid in Europa komt erop neer dat het land waar iemand aankomt verantwoordelijk is voor eerste opvang en voor een correcte afwikkeling van asielaanvraagprocedures.

Italië en andere Zuid-Europese landen vinden dat onhoudbaar, nu zij worden overspoeld. Zij eisen meer solidariteit en hulp van Noord-Europese landen als Nederland waar het aantal asielzoekers daalt. "Italië moet niet zielig doen," zegt Berman. "Dat land moet de opvang gewoon beter regelen. Maar de problemen daar tonen wel aan dat er snel een Europese, gezamenlijke strategie moet komen."

Solidariteit met Zuid-Europa bestaat volgens Europarlementariër Wim van de Camp (CDA) eerder uit het sturen van Nederlandse marineschepen naar Italië. "Om de Italiaanse kustwacht te ondersteunen", zegt de CDA-er. "Enorme aantallen mensen per bootjes naar Europa laten oversteken, dat moeten we ontmoedigen."

Ontmoedigingsbeleid

Regeringsleiders uit Italië, Malta en Bulgarije, waar de problemen acuut zijn, zullen op de EU-top meer willen dan een discussie over ontmoedigingsbeleid, vreest SP-Europarlementariër Dennis de Jong. "Je moet de rol van Europa's grenswaakhond Frontex uitbreiden: behalve een controlemissie moet Frontex ook een humanitaire missie krijgen. Mensen in nood op zee moeten we bijstaan."

Is er enige kans dat Rutte en collega-regeringsleiders met een baanbrekend noodplan komen? 'Ik ben niet optimistisch over de bereidheid van de EU om meer te doen dan ze nu doet", zegt PvdA'er Berman. "Vooralsnog zijn de 'schokkende reacties' van Europa op het Lampedusa-drama hypocriet."