Troonrede vol primeurs voor koning

Door Koningshuis-verslaggever Kysia Hekster

"Leden van de Staten-Generaal, onder een economisch ongunstig gesternte hervat U vandaag Uw werkzaamheid, zo sprak mijn Moeder tot U bij de opening van het vorige parlementaire jaar. Helaas is er thans nog meer reden zulk een uitspraak te doen."

Met deze woorden verwees koningin Beatrix in 1980 tijdens haar eerste troonrede naar de laatste troonrede van haar moeder Juliana een jaar eerder. En ook koningin Juliana sprak in 1948 in haar eerste troonrede enkele persoonlijke woorden, met dankzeggingen voor de feestelijkheden rond de troonswisseling.

Algemeen wordt aangenomen dat koning Willem-Alexander deze traditie vandaag op een of andere manier voortzet. Gezien het economische laagtij, dat vergelijkbaar is met dat in 1980, zou de koning met een beetje fantasie de eerste regels van zijn moeder kunnen herhalen. Maar het staat hem ook vrij een persoonlijke boodschap achterwege te laten.

Gouden Koets

Al op voorhand zijn er dit jaar een aantal 'nieuwtjes' te constateren. Zo is het voor het eerst dat een koning in de Gouden Koets zit. Koningin Wilhelmina kreeg de koets cadeau ter ere van haar inhuldiging. Ook na haar regeerperiode reden enkel koninginnen de route van paleis Noordeinde naar het Binnenhof en terug.

De koning en zijn vrouw Máxima zullen vergezeld worden van prins Constantijn en prinses Laurentien. Prinses Beatrix, prinses Margriet en haar echtgenoot Pieter van Vollenhoven zijn er niet bij. Ook prinses Juliana maakte na haar aftreden geen deel meer uit van de stoet.

Margriet en Pieter zullen ook bij de balkonscène na afloop van het uitspreken van de troonrede ontbreken. Dat er vanmiddag maar vier mensen op het balkon van paleis Noordeinde staan zal wellicht wat karig ogen, maar het is een onvermijdelijk gevolg van het aantreden van de nieuwe generatie.

Dat een koning de troonrede leest, is geen primeur, maar wel lang geleden. In 1887 las Willem III als laatste koning de troonrede voor. Dat gebeurde destijds nog op een maandag en bovendien niet in de Ridderzaal.

Twee tronen

Ook is het alweer een tijdje geleden dat er twee tronen op het podium in de Ridderzaal stonden. Koningin Máxima zal op de plek zitten waar prins Claus voor het laatst in 2000 naast zijn vrouw plaatsnam. Voor eerdere koninginnen was overigens helemaal geen plek ingeruimd naast hun man tijdens het lezen van de troonrede.

De toon van de troonrede zal opnieuw somber zijn over de staat van de Nederlandse economie, maar optimistisch over de toekomst. De tekst is gebaseerd op de plannen van de regering. Daarover heeft de koning formeel niets te zeggen, hoewel over de invloed van het staatshoofd op de inhoud van de troonrede altijd veel gespeculeerd is.

Koning Willem-Alexander zal de rede ongetwijfeld anders lezen dan zijn moeder. Of er verder, behalve die mogelijke persoonlijke noot en de nieuwe gezichten op het podium in de Ridderzaal, veel nieuws onder de zon is, zal vanmiddag blijken.