NS wist vooraf van Fyra-problemen

Door redacteuren Arno Leblanc en Hugo van der Parre

De NS wist bij het begin van de dienstregeling met de internationale Fyra V250-treinen al dat er van alles mee mis was. NS-werknemers hebben herhaaldelijk gewaarschuwd dat de V250 nog niet klaar was om ingezet te worden.

Dat blijkt uit gesprekken die de NOS heeft gevoerd met mensen die direct betrokken waren bij het testen van de hogesnelheidstreinen. Zij wilden alleen praten op basis van anonimiteit.

Wob

Uit documenten die de NOS heeft verkregen via een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur blijkt dat er minstens 71 testdagen zijn geweest in de zes maanden voor de start van de dienstregeling op 9 december 2012. Daarbij heeft de NS elf verschillende Fyra-treinen ingezet.

Bij die ritten ging er van alles mis. De communicatie tussen het veiligheidssysteem in de trein en die langs het spoor haperde voortdurend, een accu raakte oververhit en vloog in brand (foto), en begin november raakte een stuk dak van de Fyra los (foto): levensgevaarlijk als de dakplaat de bovenleiding zou raken. Ook loszittende schroeven en platen werden gezien (foto).

Een machinist dacht dode vliegen te zien in een tl-bak. "Welnee, dat zijn bouten uit het plafond", zei een technicus. Een andere betrokkene zegt dat het daar niet bij bleef: "Het hoogspanningssysteem werkte niet goed, het deursysteem werkte niet goed...het is zo veel, waar moet ik beginnen en eindigen..."

Beveiligingssysteem

Toch zijn er volgens de betrokkenen geen onveilige situaties geweest. Sterker nog, het beveiligingssysteem werkte zo goed dat de treinen regelmatig stil bleven staan. In de eerste week van de dienstregeling vielen veel treinen stil, omdat het beveiligingssysteem ingreep. "Een trein die stilstaat is een veilige trein", zeggen meerdere betrokkenen grappend.

Dat er problemen tijdens de testritten aan het licht kwamen, is volgens de ingewijden niet gek. "Daar zijn testritten juist voor bedoeld". Maar er ontstond frustratie bij de Nederlandse technici toen bleek dat de Italiaanse treinbouwer Ansaldo Breda er niets aan wilde doen. "Op papier voldeden de treinen aan alle voorschriften. Volgens de Italianen waren de treinen dus in orde en konden ze in gebruik worden genomen. Ze wisten natuurlijk ook dat aanpassingen hun geld zou gaan kosten."

Politiek

Verschillende technische mensen hebben gewaarschuwd dat de Fyra-treinen er niet klaar voor waren. "Wij hebben gezegd, doe dit nu niet, want dit gaat niet werken. De trein moet nu nog niet in de dienstregeling, het is nog te vroeg. Maar er werd niet naar geluisterd. Er zat politieke druk achter, we moesten en zouden gaan rijden." Volgens het ministerie van Infrastructuur en Milieu is er vanuit het ministerie geen politieke druk gezet.

Dat gebeurde op 9 december 2012, toen de eerste Fyra-treinen van het type V250 volgens de dienstregeling moesten rijden. In de eerste weken ging er al veel mis en dat werd in januari alleen maar erger.

Een inspecteur van de Inspectie Leefomgeving en Transport reed mee met een rit richting Antwerpen. In het materieel logboek zag hij een melding van een 'prio 1 storing / defect'. In een verontruste mail schreef hij: "Naar mijn weten zouden er geen treinstellen ingezet worden met een prio 1 storing / defect. Bij de storing werd 'VBT' vermeld." De machinist is niet bekend met deze afkorting.

Tijdens de rit was er ook een andere storing. "Iets met een pneumatische schakeling." Maar de machinist maakte zich er niet druk om. "De storing werd routinematig weggeklikt en er werd nauwelijks aandacht aan besteed", aldus de inspecteur.

Plaat

Dezelfde inspecteur constateerde ook al dat een van de treinen al uit de dienst was genomen in verband met ernstige schade door sneeuw en ijsvorming. Uiteindelijk werden op 17 januari alle Fyra V250-treinen van de rails gehaald nadat een plaat onder een trein was uitgevallen op het Belgische deel van de hogesnelheidslijn.

Na uitvoerig onderzoek namen Nederland en België begin juni het definitieve besluit om nooit meer met de Fyra-treinen te rijden. Kort daarop besloot de Tweede Kamer dat er een parlementaire enquête moet komen over het Fyra-fiasco.

Lees hier de integrale reactie van AnsaldoBreda in het Nederlands of in het Italiaans. De schriftelijke reactie van de NS leest u hier.