"Zaak Dolmatov lijkt geen incident"

De fouten die gemaakt zijn tijdens de behandeling van de Russische asielzoeker Dolmatov lijken geen incidenten te zijn.

Deskundigen zoals artsen die veel werken met asielzoekers en vreemdelingenrechtadvocaten zeggen dat er vaker medische missers worden gemaakt. Ook zijn instanties onvoldoende op de hoogte van de status van asielzoekers die in vreemdelingendetentie terechtkomen. Zij zijn bijvoorbeeld lang niet altijd uitgeprocedeerd.

In 2010 zijn er 120 klachten binnengekomen bij de Stichting Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt (LOS). De eerste drie maanden van dit jaar is dat aantal sterk toegenomen. Er zijn nu al 64 klachten.

Dement

Het merendeel van de klachten, zowel vorig jaar als dit jaar, gaan over de medische zorg in de detentiecentra. Vooral mensen met psychische problemen zitten volgens de Stichting LOS en artsen vaak onterecht in vreemdelingendetentie.

De artsen van Dokters van de Wereld geven vaak medische zorg aan asielzoekers op straat of in een tentenkamp. Het meest schrijnende geval dat zij zijn tegengekomen betreft een vrouw van 67 jaar uit Burundi.

Een verpleeghuisarts betrokken bij Dokters van de Wereld bekeek na klachten het dossier van de vrouw. Zij was dement, maar de psychiater vond dat ze nog best in de gevangenis kon blijven. Pas na 8 maanden werd zij op last van de rechter in een verpleeghuis geplaatst waar ze veel beter verzorgd kon worden.

Schietincident

De Tweede Kamer probeert al jaren grip te krijgen op de zorg voor psychiatrisch zieke asielzoekers die in vreemdelingenbewaring zitten. Een jaar geleden beloofde toenmalig minister Leers van Vreemdelingenzaken dat hij de samenwerking tussen alle organisaties zou verbeteren. Maar in november vorig jaar, vlak voor het aantreden van het nieuwe kabinet, moest hij weer naar de kamer komen in verband met de toename van het aantal zelfmoorden onder asielzoekers.

Ook de Nationale Ombudsman heeft herhaaldelijk, ook aan staatssecretaris Teeven, gevraagd klachten over de detentiecentra serieus te onderzoeken.

Vorige week werd in het AZC in Utrecht een asielzoeker neergeschoten door de politie. Hij zou 9 april worden uitgezet, terwijl er volgens zijn advocaat nog een procedure loopt. De asielzoeker die al labiel was, raakte volkomen over zijn toeren toen agenten hem kwamen halen. Maar ook na het schietincident zijn er volgens de advocaat fouten gemaakt: " Mijn cliënt is nu opgesloten in vreemdelingendetentie in Rotterdam, terwijl de Dienst Terugkeer en Vertrek hem daar juist op grond van medische omstandigheden niet wilde opsluiten!"

Grondig onderzoek

Bij Dolmatov gaat de kritiek niet alleen over de tekortkomingen door de medische dienst in het centrum. De inspectie constateert ook dat de uitwisseling van belangrijke gegevens tussen de verschillende betrokken dienst niet goed gaat.

Morgen moet staatssecretaris Teeven tekst en uitleg geven in de Tweede Kamer over de zaak Dolmatov. Nog niet eerder is er zo'n grondig onderzoek gedaan naar de behandeling van een asielzoeker in vreemdelingendetentie. Wel loopt er sinds februari een breder onderzoek van de Inspectie Gezondheidszorg en de Inspectie Veiligheid en Justitie naar de medische zorg in detentiecentra. Dat onderzoek zou zes weken duren, maar is nog niet af.