Prijs voor arrestatie van Tony Blair

Door correspondent Arjen van der Horst

Het is deze week tien jaar geleden dat Britten en Amerikanen Irak binnenvielen. De oorlog, die aan honderden Britse soldaten en tienduizenden Irakezen het leven kostte, is nog altijd een hypergevoelig thema in het Verenigd Koninkrijk. Een oorlog die de voormalige Britse premier Tony Blair nog altijd achtervolgt.

Kate O'Sullivan herinnert zich nog hoe eenvoudig het uiteindelijk was om dicht bij Tony Blair te komen. De Ierse actievoerder was in september 2010 als een geïnteresseerde lezer naar een signeersessie van de Britse ex-premier in een boekenwinkel in Dublin gekomen. Althans, zo deed ze zich voor. In werkelijkheid was O'Sullivan iets heel anders van plan: ze wilde Blair arresteren.

Burgerarrest

Na de memoires van Blair te hebben gekocht, liep ze naar de oud-premier die achter een tafel zat. "Ik zei: 'Meneer Blair, ik plaats u onder burgerarrest voor oorlogsmisdaden.' Meteen sprongen vijf lijfwachten bovenop me. Terwijl ze me wegsleepten, schreeuwde ik nog dat hij verantwoordelijk is voor de dood van een half miljoen mensen in Irak."

De actie van O'Sullivan haalde wereldwijd de voorpagina's en nieuwsbulletins. Ook kreeg ze een cheque van 3129 pond (3724 euro) voor haar poging. Afzender: de actiegroep Arrest Blair. De organisatie roept iedereen op Blair te arresteren.

Straffeloos

Initiatiefnemer is Guardian-columnist George Monbiot die drie jaar geleden een 'prijzenpot' instelde. "Ik had het gevoel dat Blair volledig straffeloos was. Hij reisde de hele wereld rond, verdiende enorme geldbedragen met zijn spreekbeurten en hij was zelfs in de race voor het presidentschap van de EU. Dit was totaal onrechtvaardig. Voor mij was hij een massamoordenaar die nooit is gestraft voor zijn misdaden, terwijl hij een leven van grote welvaart en prestige leidt."

De Britse wet is vrij ruim als het gaat om het burgerarrest. Iedereen mag een verdachte arresteren als hij hem op heterdaad betrapt van een misdrijf of als er een redelijk vermoeden bestaat dat de verdachte een misdrijf heeft gepleegd.

Toch is het niet eenvoudig Tony Blair onder burgerarrest te plaatsen. Een team van lijfwachten bewaakt hem permanent en hoewel Blair geregeld in het openbaar optreedt, is zijn agenda grotendeels geheim. Het enige optreden dat dit jaar is aangekondigd, is zijn toespraak op het World Leaders Forum op 12 april bij de Amerikaanse Judson University.

Donateurs

Monbiot krijgt geld van donateurs dat hij in een premiepot plaatst. Op dit moment zit er 7262 pond (8424 euro) in. Als je Blair succesvol onder burgerarrest plaats, krijg je een kwart van de pot. Daar zijn wel een paar voorwaarden aan verbonden. De poging is pas succesvol als je Blair arresteert op grond van "misdaden tegen de vrede". De arrestatie mag niet gewelddadig zijn en een bekende krant of nieuwsprogramma moet verslag doen van de burgerarrestatie. De afgelopen drie jaar zijn er meerdere pogingen geweest, maar tot nu waren er vier die aan alle voorwaarden van Arrest Blair voldeden.

Zal een burgerarrestatie uiteindelijk leiden tot een echt proces? Monbiot maakt zich weinig illusies. "Het is onwaarschijnlijk dat Blair ooit veroordeeld zal worden. Maar wat wij vooral willen bereiken is dat niemand de misdaden van Blair vergeet. We willen ook een signaal afgeven aan andere politieke leiders die overwegen hetzelfde te doen wat Blair heeft gedaan. Onze boodschap is: wij laten je niet met rust."