Cameron wil lossere relatie met EU

Door buitenlandredacteur Aniete Coelingh

Er zijn nog geen details bekend over de langverwachte Europa-speech die David Cameron vanochtend geeft in Londen. De grote lijn die de Britse premier daarin uitzet, is wel al duidelijk. Hij wil een lossere verhouding met de Europese Unie.

Uiteindelijk wil hij een deal waarin enkele bevoegdheden die zijn overgeheveld naar Brussel terugkomen naar Londen. Die afspraak wil hij in 2017 of 2018, na de verkiezingen voorleggen aan het Britse volk in een referendum.

In het wensenlijstje van Cameron staat bijvoorbeeld het - gedeeltelijk - terugdraaien van het Europese arrestatiebevel, de samenwerking op het gebied van justitie en politie en het zelf bepalen van de werktijden.

Achterban

Cameron komt daarbij op voor de belangen van zijn achterban, de Conservatieve Partij, waarin stemmen opgaan om helemaal uit de Europese Unie te stappen. De partij is daarbij onder te verdelen in drie kampen: de eurosceptici, de eurorealisten en de eurofielen.

De eerste groep bestaat uit zo'n dertig leden van het Lagerhuis die het liefste zien dat het Verenigd Koninkrijk geen deel meer uitmaakt van de Europese Unie. Zij brachten het referendum over de relatie met Brussel ter tafel. Hun positie is zo sterk dat ze ook wel de 'awkward bastards', de 'lastige eikels' van de partij worden genoemd. De grootste groep, waar Cameron deel van uitmaakt, is die van de eurorealisten. Zij willen opnieuw onderhandelen over de relatie met Europa. De ongeveer honderd Lagerhuisleden willen binnen de EU blijven, maar alleen als ze de bevoegdheden uit het 'wensenlijstje van Cameron', terugkrijgen van Brussel.

Er zijn ook conservatieve Lagerhuisleden die zich diep van binnen pro-Europees voelen. Het is niet alleen een kleine groep binnen de partij, ze aarzelen bovendien om de Europese zaak publiekelijk te verdedigen, uit angst voor een afstraffing door de eigen achterban. De afgelopen jaren hebben de jongeren binnen deze groep dat vooral overgelaten aan de mastodonten die wel durven.

Slap koord

Cameron wil niet alleen zijn achterban, maar ook de Europese leiders, Washington, de Europese markten en het bedrijfsleven geruststellen. Volgens de Britse krant the Guardian danst Cameron daarmee op een slap koord en is de timing buitengewoon onhandig.

De verhoudingen in Europa verschuiven al door de impact van de crisis. Waarom niet eerst het stof laten neerdalen?, vraagt de krant zich af. "Niemand weet hoe Europa er over een paar jaar uitziet. Cameron maakt zich hier niet populair mee. Hij werpt zich op voor zijn partijbelangen door met grote haast nationale en politieke voordelen te halen uit de Europese crisis, zonder bij te dragen aan oplossingen."

Los van die risico's wordt de discussie vooral gevoerd binnen de politiek, het Britse Lagerhuis. Er is niet alleen discussie tussen de regering en de oppositie, die de plannen van Cameron gevaarlijk vindt. Het leidt ook tot spanning binnen de regering met de Liberaal-democraten, de pro-Europese coalitiepartner van de Conservatieven.

Bemoeizucht

Veel Britten zitten op dezelfde lijn als de Conservatieven. De bemoeizucht van Europa zit hen dwars. Correspondent Arjen van der Horst bezocht een slager in het dorpje Sevenoaks, net buiten Londen. Hij verkoopt alleen vlees van lokale boeren. De echte Britse slager stoort zich eraan dat hij de strenge Europese regels voor hygiëne moet naleven, terwijl dat elders in Europa niet gebeurt. "Als je de Britten de vraag zou voorleggen, dan zouden de meesten voorstander zijn van een vertrek uit de Europese Unie", denkt hij.