Wapenverbod werkt in Australië wel

Door correspondent Robert Portier

In Australië geldt, in tegenstelling tot de VS, sinds 1996 een verbod op het bezit van semi-automatische wapens. Een bloedbad zoals afgelopen vrijdag in het Amerikaanse Newtown is daar sinds die tijd niet meer voorgekomen.

De wet op wapenbezit werd aangepast na een schietpartij op Tasmanië waarbij 35 mensen om het leven kwamen. Bij dat bloedbad in het toeristische Port Arthur gebruikte de schutter semi-automatische wapens.

De slachting in Port Arthur was niet de eerste grote schietpartij in Australië. In de twaalf jaar ervoor kwamen bij dertien massaschietpartijen 102 mensen om het leven. De publieke opinie keerde zich gedurende die tijd tegen wapenbezit: 85 procent was voor aanscherping van de wapenwet.

Verboden

Het bezit van semi-automatische wapens werd verboden. Liefst 650.000 inmiddels illegale wapens werden teruggekocht van particulieren. De kosten daarvan, zo'n 256 miljoen euro, werden opgebracht via een belastingverhoging.

Daarnaast werd het moeilijker gemaakt om een ander wapen aan te schaffen. Wie een wapen wil kopen in Australië moet daarvoor eerst een vergunning aanvragen. Het duurt 28 dagen voor die wordt afgegeven. Bovendien moet een reden worden opgegeven voor de aanschaf van het wapen, ook wanneer het gaat om lichte wapens zoals luchtdrukgeweren. Sport en recreatie is een geaccepteerde reden, maar zelfverdediging niet.

De nieuwe wapenwetten zijn succesvol geweest. Het aantal aan vuurwapens gerelateerde moorden nam met 59 procent af in de eerste 10 jaar na de invoering. Er is in de afgelopen 16 jaar geen enkele grote schietpartij meer geweest. Sommige wetenschappers schrijven dat overigens toe aan een maatschappelijke trend waarin bezit en gebruik van vuurwapens minder acceptabel is.

Wapenbezit

Nu zijn er 750.000 geregistreerde wapenbezitters in Australië. Ze hebben gemiddeld drie wapens per persoon. Het is niet duidelijk hoeveel illegale wapens er nog in het land zijn.

Waarom lukte wel in Australië, wat in de VS onmogelijk lijkt? De reden is waarschijnlijk simpel: de meeste Australiërs geloofden dat de samenleving veiliger zou worden zonder vuurwapens.

Oud-premier Howard, die de wetten aanscherpte, dacht in augustus nog dat de kansen op een vergelijkbaar succes in Amerika een stuk lager zijn. "Amerikanen geloven dat het veiliger is om een wapen te bezitten. Omdat er zo veel wapens in omloop zijn, heb je er zelf ook een nodig om je te verdedigen. De situatie is al zo ver dat er geen weg terug mogelijk is."