Romney moet verschil aantonen

Door correspondent Eelco Bosch van Rosenthal

De eindsprint kan bijna beginnen. Maar eerst verschijnen Romney en Obama nog één keer samen op een podium. In Florida debatteren ze komende nacht negentig minuten lang over Iran, het Midden-Oosten, China en Amerika's rol in de wereld.

Vraag een willekeurige Amerikaan wat hem deze dagen bezighoudt, en buitenlands beleid komt waarschijnlijk niet ter sprake. In gesprekken die we de afgelopen weken met kiezers voerden werden thema's als werkgelegenheid, de staatsschuld maar ook sociale kwesties als abortus veel belangrijker genoemd.

Pragmatische manager

Toch is het debat van belang. Vooral Romney kan er baat bij hebben. Hij moest er lange tijd op wachten, maar de afgelopen weken zijn kiezers Romney door een andere bril gaan zien. Dat kwam vooral door het eerste debat. Daarin kon de Republikein zich zonder veel tegenstand presenteren als een pragmatische manager die het land weer in de goede richting kan sturen.

Bovendien toonde Romney zich -eigenlijk voor het eerst - likable. Het Romney-kamp hoopt dat kiezers die op de wip zitten na het eerste debat twee zaken hebben afgevinkt: bestuurlijke capaciteiten en karakter. Een derde vinkje zou hem een waardig alternatief voor Obama kunnen maken. Vragen die kiezers beantwoord willen zien: houdt hij Amerika veilig? Zorgt hij ervoor dat hun land gerespecteerd en gevreesd blijft?

Kortom: kan Romney een goede commander in chief zijn?

Ervaring

De grote lijnen van het debat laten zich raden. Obama zal op zijn ervaring wijzen. Dat gaat dan zo: als je je grootste bondgenoot al beledigt (tijdens een bezoek aan Londen bekritiseerde Romney het organisatiecomité van de Olympische Spelen), hoe onderhandel je dan met je vijanden? Democraten roepen het al maanden: Romney heeft geen enkele internationale ervaring, zakte voor zijn examen en is niet klaar voor het grote werk.

Douglas Kmiec werkte als jurist in het Witte Huis van Reagan. In het begin van dit decennium diende hij Mitt Romney nog van advies. Maar in 2008 stapte hij over naar de Democraten, onder meer vanwege de uitzichtloosheid van de miljardenverslindende Irakoorlog, waaraan Amerika volgens hem nooit had moeten beginnen.

Libië

Volgens Kmiec is Romney in het verleden blijven steken. "Hij noemde Rusland de grootste strategische uitdaging waar Amerika voor staat. Dan toon je weinig inzicht in de wereld van nu. Romney praat alleen maar over het uitbreiden van de marine, over nieuwe wapensystemen. Dat is Koude Oorlog-retoriek. Het doet me denken aan Bush."

Maar Romney heeft een aantal troeven in handen. De belangrijkste: Libië. Tijdens het laatste debat vergaloppeerde hij zich door te stellen dat Obama de aanslag in Benghazi (waarbij de Amerikaanse ambassadeur omkwam) pas na twee weken als "terreur" omschreef. Dat klopte niet. Maar over 'Benghazi' bestaan nog veel vragen, bijvoorbeeld over de beveiliging van het consulaat.

Romney kan het Libië-debat alsnog naar zich toetrekken. De vraag is of hij zover durft te gaan als de prominente Republikeinse senator Lindsey Graham. Die zei onlangs dat het Witte Huis 'Benghazi' bewust bagatelliseerde om de indruk te wekken dat Obama met Osama Bin Laden ook het internationale terrorisme uitschakelde.

Gesprekken Iran

En dan is er Iran. Afgelopen weekend berichtte de New York Times dat er een overeenkomst lag tussen Washington en Teheran over 1-op-1-gesprekken over het Iraanse nucleaire programma. De regering ontkende het bericht ten dele: er waren inderdaad verkenningsgesprekken gevoerd, maar er was nog geen overeenkomst over een concreet bilateraal overleg.

Een regeringsofficial zei te betreuren dat de verkennende gesprekken naar buiten waren gekomen. Het geeft Romney de gelegenheid om te zeggen: zie je wel, deze regering onderhandelt met terroristen. Maar het biedt Obama ook de kans om een oorlogsmoe land uit te leggen dat hij er alles aan doet om nieuw wapengekletter te voorkomen.

Geïnteresseerde kijkers moeten vooral hopen dat gespreksleider Bob Schieffer, een ervaren en inmiddels bejaarde journalist van CBS News, een beetje doorvraagt. En de lastigste vraag is dan toch voor Romney: wat zou u nou écht anders doen dan uw tegenstander?

Concreet anders

Want dat kan Romney nog steeds niet aangeven. Hij noemt Obama zwak, vindt dat hij Israël afvalt. Iran verkeerd aanpakt, en een heilloze weg bewandelt in Syrië. Maar wat hij dan concreet anders zou doen weten we nog steeds niet. Zelfs het hoofd van de buitenlandspecialisten van het conservatieve American Enterprise Institute, Danielle Pletka, klaagde onlangs over een gebrek aan ideeën. Ook Obama zal hem daarop pakken: prima dat u mij aanvalt, maar wat zijn úw plannen?

Die vraag onderscheidend beantwoorden zal nog niet meevallen. Het uitschakelen van Bin Laden; drone-aanvallen in het Pakistaans-Afghaanse grensgebied: Romney had het allemaal net zo gedaan. Zoals Obama's terugtrekkingen uit Irak en Afghanistan al door Bush werden ingezet. De realiteit houdt zich niet aan presidentiële termijnen, en zeker niet in het buitenland.