'Manipulatie Barclays valt in het niet'

Barclays heeft zich in het Libor-schandaal laten meeslepen door andere banken die ook valse rentetarieven doorgaven. Dat zegt de gezaghebbende Britse journalist Martin Vander Weyer van weekblad The Spectator. Hij denkt dat de rol van Barclays bij het manipuleren van Libor-tarieven slechts het topje van de ijsberg is.

Het Libor-schandaal kwam aan het licht toen vorige maand bleek dat de Britse bank Barclays een miljoenenschikking trof met beurstoezichthouders. Er loopt op dit moment nog een onderzoek naar andere banken die misschien ook de rente hebben gemanipuleerd. Eén van die banken is de Rabobank.

"Ik denk toch dat de misstanden bij Barclays in 2008 in het Libor-schandaal in het niet zullen vallen in vergelijking met wat andere banken deden", zegt Vander Weyer. Concrete voorbeelden geeft hij niet. Het zou hem verbazen als een van de afgetreden topmannen daadwerkelijk strafrechtelijk vervolgd kan worden.

Een panel van vijftien banken stelt dagelijks de Libor-rente vast. De banken moeten aangeven hoeveel rente ze denken te moeten betalen voor leningen van andere banken. Door die rente te manipuleren, hoopte Barclays zijn concurrentiepositie te verbeteren.

Vals spelen

Vander Weyer vraagt zich hardop af of de manipulatie klanten heeft benadeeld. De valse tarieven konden zowel te laag als te hoog zijn. De kans is groot dat Barclays in 2008 te lage tarieven doorgaf. De bank wilde immers de indruk wekken makkelijk aan leningen te kunnen komen. "In dat geval is het zelfs in het voordeel van iedereen met een lening gekoppeld aan Libor," zegt hij. Maar Vander Weyer zegt daar niet bij dat een te lage rente negatief kan uitpakken voor spaarders en pensioenfondsen.

Journalist Vander Weyer is normaal gesproken erg kritisch, maar over de rol van Barclays is hij opvallend mild. Hij begon als bankier en werkte zelf ook 15 jaar bij Barclays. Volgens de ex-bankier had Barclays geen andere keuze dan net als andere banken valse rentetarieven door te geven: "Als je vermoedt dat alle anderen vals spelen, hoe immoreel is het dan om zelf ook vals te spelen, als je anders keihard zou verliezen?"

Tijdens zijn loopbaan bij Barclays zag hij het bedrijf veranderen van een voorzichtige conservatieve bank in een bank die met grote Amerikaanse banken wilde concurreren. Daardoor schoten ook bij Barclays de salarissen en bonussen omhoog. Volgens Vander Weyer is dat een belangrijke oorzaak voor latere problemen. Bankiers wilden hogere bonussen verdienen en namen daarom grotere risico's. Het belang van de klanten verloren ze daarbij uit het oog. En omdat de financiële producten complex zijn, is het niet meer duidelijk hoe groot de risico's zijn. Dat wordt pas helder als het al is misgegaan.

Cultuurverandering

Vander Weyer vindt dat er sinds 2008 weinig is veranderd in de bedrijfscultuur van grote banken. Bonussen zijn verlaagd, maar zijn nog steeds torenhoog. Maar hij heeft het idee dat de roep om verandering sterker is geworden. Naar zijn mening moeten de Britse overheid en de Britse centrale bank erop aandringen dat elke nieuwe benoeming aan de top in een cultuurverandering past.

"Er moet een nieuwe generatie van voorzitters komen die dit willen doen voor een veel lager salaris dan de vorige voorzitters, als een soort publieke dienst", zegt Vander Weyer. Ook pleit hij voor strengere interne controles op de handel en de schaal en de complexiteit daarvan.