Column: Twee gezichten
In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen schrijft politiek verslaggever Xander van der Wulp wekelijks een column, waarin hij de politieke gebeurtenissen van commentaar voorziet en een kijkje geeft achter de schermen.
Twee gezichten
Alexander Pechtold is eurofiel en iedereen mag het weten. De leider van D66 kreeg deze week in een interview met het blad Vrij Nederland de vraag voorgeworpen of het electoraal niet suïcidaal is om zijn eurofilie zo te etaleren. 'Dat zullen we op 12 september zien. Ik doe als het om Europa gaat geen water bij de wijn', was het stoere antwoord van Pechtold. D66 is 100% vóór Europa. Weg uit het politieke midden. Wat in Brussel gebeurt is helemaal niet zo ingewikkeld. Opnieuw is Pechtold de ultieme tegenpool van PVV-leider Geert Wilders, die 100% tégen Europa is. Geen plek voor grijstinten: zwart of wit? Zegt u het maar.
Eurofiel
De aanpak van de eurocrisis heeft het eerste, onofficiële deel van de campagne gedomineerd. Demissionair-premier en VVD-leider Mark Rutte is door zijn tegenstanders succesvol neergezet als "de man met twee gezichten", zijn verhaal over Europa zou niet eerlijk zijn. D66 heeft daar zeker aan bijgedragen. Ik herinner me een opmerkelijk item dat de collega's van RTL-nieuws een paar weken geleden maakten. Er werd uitgelegd hoe het nou zat met die twee gezichten. De vraag die werd gesteld: is Rutte een eurofiel of een euroscepticus? Op die vraag bleek geen sluitend antwoord te geven. Logisch, de man met de twee gezichten heeft niet twee dezélfde gezichten.
Chefsache
Wat mij betreft zat het opmerkelijke niet eens zozeer in de vraag, maar vooral in de personen die de vraag voor ons gingen beantwoorden. Niet een deskundige op het gebied van eurofilie. Niet één van de andere Europese regeringsleiders. Zelfs niet iemand die goed bevriend is met Rutte en hem dus goed kent. Nee, in beeld verschenen twee Kamerleden. Eén van hen was D66'er Gerard Schouw. Het feit dat Schouw het woord mocht voeren was vreemd. Alles wat met Europa te maken had, was de afgelopen maanden "chefsache". Zeker bij D66. Bij hun pro-Europaverhaal hoort het gezicht van Pechtold. Eén gezicht is voor de mensen thuis altijd duidelijker dan twee gezichten. Nietwaar?
Mimiek
Toegegeven, de D66-leider was nooit in staat geweest het optreden van de nummer 6 op zijn lijst te overtreffen. Vooral qua mimiek blonk Schouw uit. Ik zie zijn gezicht nog steeds voor me. In zijn ogen las ik dat hij enorm bezorgd was én buitengewoon opgetogen. Tegelijkertijd. Bezorgd omdat Rutte dus maar steeds met die twee gezichten rondliep. Opgetogen omdat hij van Pechtold weer eens voor de televisiecamera mocht optreden. Schouw slaagde er ondanks die dubbele emotie in één gezicht te trekken: alsof híj heel goed wist hoe het allemaal zat.
Indringend
Waarschuwend onthulde Schouw intieme details van Rutte's optredens in Brussel: 'In Europa is hij heel enthousiast over wat er daar gebeurt, achter de gesloten deuren van de vergadering. Hij tekent eigenlijk bij het kruisje.' Ik begon toch te twijfelen. Schouw kon er nog zo indringend bij kijken, maar hij was er toch helemaal nooit bij, achter die gesloten deuren? Het Kamerlid ging verder met uitleggen. Ja, die twee gezichten, hij wist er echt alles van: 'Daardoor gaat Rutte twee verhalen houden. Eén verhaal voor binnenlandse consumptie, da's eigenlijk een anti-Europa verhaal. En een tweede verhaal. Ja, da's een verhaal dat je moet vertellen als premier, wanneer je met die Europese collega's onder elkaar bent. In dat verhaal is hij heel pro-Europees.'
Salou
In het Vrij Nederland-interview trekt Pechtold als een ware chef de sache weer naar zich toe. Hij wil de kiezer niet naar de mond praten: 'Ik doe daar niet aan mee, ik ga niet heulen met de tijdgeest. Dat is de grootste fout die een politicus kan maken.' Hij wil maar zeggen dat híj een man is met één gezicht. Kan je daarmee ook de verkiezingen winnen? Volgens Pechtold is het onzin dat zijn eerlijke verhaal maar een kleine, elitaire groep mensen aanspreekt: 'De vrachtwagenchauffeur die Nederlandse komkommers naar Italië brengt, begrijpt ook hoe belangrijk Europa is. Net als de werknemers in de Rotterdamse haven en de jongeren die op vakantie in Salou zijn. Vroeger moesten die een tientje betalen om naar huis te bellen, nu kan dat voor twee euro. Dankzij Europa.' Bij het lezen moet op allebei de gezichten van Rutte een brede glimlach zijn verschenen.