De droomvlucht van André Kuipers

Morgen stapt hij opnieuw in de krappe Sojoezcapsule, om terug te keren naar de aarde. De Nederlandse astronaut André Kuipers is dan 193 dagen in het internationale ruimtestation ISS geweest. Het is de langste Europese ruimtemissie tot nu toe. Het belangrijkste half jaar van zijn leven, waar hij jaren voor getraind heeft.

De bekende glimlach van Kuipers is na een half jaar niet van zijn gezicht verdwenen. Kuipers voelt zich thuis in de ruimte. Daarom vertrekt hij met gemengde gevoelens naar de aarde zondagochtend.

IJzige kou

Op 21 december wordt hij samen met zijn mede-kosmonauten, de Rus Oleg Kononenko en de Amerikaan Don Pettit, gelanceerd vanaf de lanceerbasis Baikonoer, in Kazachstan. Zijn promISSe missie is dan al een paar keer uitgesteld, door een ongeluk met een Russische draagraket. Dezelfde raket waarmee Kuipers ook de lucht ingaat. Na de extra testen stapt Kuipers vol vertrouwen aan boord.

De nachtlancering in de ijzige kou verloopt zonder problemen, de familie van Kuipers en de Nederlandse journalisten staan dik ingepakt te kijken naar de indrukwekkende vuurbal waarmee de raket de lucht ingaat. Na ruim acht minuten is Sojoez in de ruimte. De familie van André Kuipers is opgelucht. Dat geldt ook voor zijn broers die de lancering op een groot scherm in de Space Expo in Noordwijk hebben gevolgd.

Twee dagen later koppelt de Sojoez van Kuipers aan het ISS. Ze worden ontvangen door de drie bemanningsleden die al in het ISS zitten. Bij een videoconferentie met het luchtverkeersleidingcentrum in Moskou steelt Kuipers' dochter Sterre de show. Ze zingt haar vader onverstoorbaar toe met een sinterklaasliedje. De missie is dan echt begonnen.

Gedesoriënteerd

Al snel begint Kuipers zich thuis te voelen in het ISS. De werkzaamheden verlopen goed en hij geniet van de aarde, de zonsopgang en zonsondergang. "Het is prachtig plekken te zien waar je bent geweest: woestijnen, eilanden in de Stille Zuidzee. En Nederland natuurlijk, als het niet bewolkt is," vertelt hij in januari in een videogesprek met de NOS.

Hij moet wel wennen aan het constante draaien van het ruimtestation. "In het begin ben je gedesoriënteerd. We gebruiken alles, het plafond, de wanden. Maar het went, als je op je kop hangt, is de vloer het plafond." De hele dag is Kuipers druk met het uitvoeren van experimenten. Daarnaast doet hij onderhoudswerk. "We hebben ook vrije tijd. Nou ja, we moeten elke dag sporten om in conditie te blijven."

De experimenten die Kuipers uitvoert zijn heel divers. Zo doet hij veel Europese tests die te maken hebben met gezondheid. Vessel Imaging bijvoorbeeld, waarbij hij met een echo kijkt naar de veranderingen van de bloedvatwanden. En Neurospat, dat hersenactiviteit onderzoekt in de ruimte. Kuipers is daarvoor zelf proefpersoon en hij moet zich daarvoor ook regelmatig aan een speciaal dieet houden.

Vanuit de speciale uitkijkpost die door de ESA is gebouwd, de Cupola, maakt Kuipers een serie prachtige foto's van bijzondere plekken op aarde, Nederland en het ruimtestation. Door tegenvallend weer lukt het hem niet om bij dag een foto van Nederland te maken. Wel maakt hij een schitterende nachtfoto.

Loos alarm

Twee maal moet er een manouvre worden gemaakt om losslingerend ruimtepuin te mijden. In januari worden de motoren van de Zvezda-module korte tijd aangezet, om te zorgen dat het stuk ruimteschroot het ISS niet raakt. Een stukje van tien centimeter kan al zware schade aanrichten. In maart moet de bemannig zelfs schuilen in de Sojoez-capsule voor Russisch ruimteafval. Het is dan al te laat om het ruimtestation nog te verplaatsen naar een andere baan. Het blijkt gelukkig loos alarm.

Al in februari wordt bekend dat Kuipers langer dan gepland in de ruimte zal blijven. De Sojoezcapsule waarmee de volgende bemanning moet worden gelanceerd, wordt afgekeurd. Het duurt twee maanden voordat het nieuwe ruimtevaartuig af is. In de tussentijd mag het ISS niet onbemand blijven.

Kuipers vindt het niet erg dat hij later naar huis gaat. In zijn weblog schrijft hij: "Dat betekent dat ik de verjaardagen van mijn kinderen en moeder dit jaar ga missen en de diploma-uitreiking van mijn oudste dochter. Aan de andere kant krijg ik meer tijd om hier aan boord te leven en te werken. De dagen zitten stampvol en ik ben blij met elk beetje extra vrije tijd dat ik kan krijgen."

Een van de belangrijkste taken van de Nederlandse astronaut is het aankoppelen van verschillende vrachtschepen. Het Europese ATV koppelt automatisch aan, dat hoeft Kuipers alleen te monitoren. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor het uit- en inpakken van het ATV.

Dragon

Een spannend moment is het handmatig aankoppelen van het commerciële vrachtschip Dragon. Kuipers bedient hiervoor met zijn Amerikaanse collega Don Pettit een Canadese robotarm. Het ruimteschip zelf is gebouwd door het Amerikaanse bedrijf SpaceX. In de toekomst kunnen met een nieuwe versie van de Dragon ook astronauten vervoerd worden.

De laatste weken gebruikt Kuipers om extra experimenten te doen, of mislukte experimenten over te doen. Hij sport veel om zich voor te bereiden op de terugkeer naar de aarde. Kuipers' lichaam zal moeten wennen aan de zwaartekracht.

Tussendoor heeft de enthousiaste André Kuipers ook nog tijd om een rondleiding te geven door het ISS. De beelden daarvan staan vanaf zaterdagavond op NOS.nl. Daarin laat hij onder andere zien hoe krap het is in de Sojoez-capsule waarmee hij terugkeert naar de aarde.

Zondagochtend komen de drie astronauten met grote snelheid door de dampkring. Van 28.000 kilometer per uur gaat hun snelheid terug naar nul. Het laatste spannende moment van de missie is aanstaande en dan zit de droomvlucht van André Kuipers er echt op.