John Demjanjuk (91) overleden

De oorlogsmisdadiger John Demjanjuk is op 91-jarige leeftijd overleden. Hij stierf in een bejaardenhuis in Bad Feilnbach, in het zuiden van Duitsland. Demjanjuk was een symbool van de moeizame strijd om oorlogsmisdadigers achter de tralies te krijgen.

Decennialang dook zijn naam op in de media. In de jaren 70 werd hij ontmaskerd als kampbeul, in de jaren 80 was er veel te doen rond zijn uitlevering door de VS aan Israël en de jaren daarna was er geregeld nieuws over de processen tegen hem.

Uitgeleverd

Demjanjuk werd geboren in Oekraïne. Volgens eigen zeggen werd hij in 1942 als soldaat van het Rode Leger krijgsgevangen genomen door de Duitsers. In 1952 emigreerde hij naar de Verenigde Staten. Daar werkte hij als automonteur in Cleveland.

In de jaren 70 werd hij herkend door overlevenden van het vernietigingskamp Treblinka. Na talloze onderzoeken en juridisch gesteggel werd hij in 1987 door de VS uitgeleverd aan Israël. Zijn Amerikaanse staatsburgerschap was hem ontnomen.

Iwan de Verschrikkelijke

Tijdens het proces tegen hem werd hij door verschillende getuigen herkend als de "Iwan de Verschrikkelijke, de beul van Treblinka". Demjanjuk kreeg de doodstraf.

Maar in 1991 werden er in archieven van de Russische geheime dienst documenten gevonden, waaruit bleek dat Demjanjuk iemand anders was dan Iwan de Verschrikkelijke. Twee jaar later werd hij door het Israëlische Hooggerechtshof vrijgesproken. Die vrijspraak leidde tot verbijstering in kringen van overlevenden van de massamoord op de Joden.

Nieuwe beschuldigingen

Demjanjuk wilde terug naar de VS en in 1998 kreeg hij zijn Amerikaanse staatsburgerschap terug. Kort daarna kwamen er nieuwe beschuldigingen: Demjanjuk zou als kampbewaarder in het vernietigingskamp Sobibor misdaden hebben gepleegd.

Deze beschuldigingen kon hij met zijn advocaten niet weerleggen. Hij werd in 2009 uitgeleverd aan Duitsland waar hij terechtstond voor de moord op 28.000 voornamelijk Nederlandse Joden in Sobibor. Daarvoor kreeg hij 5 jaar gevangenisstraf. Demjanjuk ging in hoger beroep en in afwachting daarvan is hij overleden.