'Robert M. wil tbs ontlopen'

Door redacteur politie en justitie Ilan Sluis

De advocaten van Robert M. zullen er alles aan doen om tbs voor de hoofdverdachte in de Amsterdamse zedenzaak te ontlopen, mocht justitie dat eisen. Dat zegt advocaat Tjalling van der Goot aan de vooravond van het proces tegen Robert M.

Het ontlopen van tbs is een van de strategieën waar de advocaten van Robert M. op inzetten. Dat Robert M. een fikse straf tegemoet kan zien, lijkt vooraf al vast te staan. Bewijs dat Robert M. tientallen kinderen misbruikte op de Amsterdamse crèches van het Hofnarretje en Benno's Knuffelparadijs - en bij ouders thuis, als oppas - is er immers genoeg.

M. filmde en fotografeerde zelf veel van het misbruik. Volgens rechercheurs die het materiaal hebben gezien, gaat het om zeer ernstig misbruik. Veel van hen hebben psychische hulp gekregen om te verwerken wat ze te zien hadden gekregen.

Strafmaat

Toch staat op de misdrijven waar Robert M. van wordt verdacht, hoe ernstig ook, maximaal twaalf jaar cel. Vanwege de omvang van de zaak, kan de rechter dat verhogen naar zestien jaar. De hoofdofficier van het Amsterdamse Openbaar Ministerie heeft eerder laten weten dat het zelfs twintig jaar gevangenisstraf kan worden.

Maar Robert M. is nog jong, hij is 28 jaar. Hij heeft dus het vooruitzicht om hooguit op z'n 48ste weer vrij te komen, zolang hij geen tbs krijgt. Wie ter beschikking wordt gesteld, komt pas weer vrij als hij succesvol uitbehandeld is en geen gevaar meer is voor de samenleving.

Er zijn veroordeelden die door een tbs-maatregel nooit meer vrij zullen komen. Het gaat dan veelal om zedendelinquenten.

Onderzoeken

Sinds het bekendworden van de zedenzaak in december 2010 wijst alles erop dat Robert M. koste wat kost tbs-behandeling wil voorkomen. Zo heeft hij geweigerd om mee te werken aan psychisch onderzoek en onderzoek in het Pieter Baan Centrum, naar verluidt omdat hij geen vertrouwen heeft in de onderzoekers.

Het niet meewerken leidde tot enkele jaren geleden nog vaak tot het niet opleggen van tbs. Rechters vonden dan dat er aantoonbaar een psychische stoornis moest zijn om tbs op te kunnen leggen. Het is immers een behandeling in een kliniek, gericht op genezing.

Maar op een gegeven moment weigerden zoveel verdachten mee te werken aan tbs-onderzoeken, dat rechters meer en meer gebruik zijn gaan maken van hun bevoegdheid om tbs op te leggen, zonder een grondig psychiatrisch onderzoek.

'Goede zaak'

Volgens forensisch psychiater Hjalmar van Marle is dat een goede zaak. "Een rechter heeft alleen maar een rapportage nodig van een psychiater. Als die schrijft dat een verdachte niets heeft gezegd en alleen maar onder een deken heeft gezeten, is dat genoeg."

Volgens Van Marle is het ook helemaal niet nodig dat een verdachte meewerkt om toch een diagnose te stellen, zeker niet wanneer iemand wordt geobserveerd in een instelling als het Pieter Baan Centrum. "Je kunt grove stoornissen als psychoses er makkelijk uitfilteren", aldus de psychiater.

Spreekrecht

Overigens zullen de advocaten van Robert M. meer zaken ter discussie stellen. Zo willen ze het spreekrecht van de ouders inperken. Volgens hen had de rechter daartoe niet mogen beslissen, omdat het volgens de wet alleen het slachtoffer zelf iets mag zeggen over de gevolgen van het misdrijf. De ouders zijn strikt genomen geen slachtoffer.

Verder zullen de advocaten proberen om het beeld van het 'monster', zoals Robert M.het afgelopen jaar is neergezet, te nuanceren.