Hoogopgeleide Grieken: ik vertrek

Door Tim de Wit en Eva Wiessing

De jeugdwerkloosheid in Griekenland is ruim 47 procent en blijft maar stijgen. De situatie is zo uitzichtloos dat veel hoogopgeleide jongeren hun koffers pakken en naar het buitenland gaan. Onder meer naar Duitsland, waar de banen nog wel voor het oprapen liggen.

Christos Kotanidis is ingenieur. Hij is gespecialiseerd in seismologie. Oftewel, hij zoekt naar methodes om de gevolgen van aardschokken voor gebouwen en installaties te reduceren. Christos heeft een cv om je vingers bij af te likken. Glansrijk afgestudeerd aan de universiteit van Thessaloniki als ingenieur, middelbare school met gemiddeld een 9 gehaald en hij spreekt vloeiend Engels en goed Duits. Maar zelfs voor technische wetenschappers is er geen brood te verdienen in Griekenland. Jarenlange studie ten spijt, niemand had behoefte aan Christos.

Siemens

Via een bemiddelingsbureau in Thessaloniki kwam hij in contact met Siemens. Het grote Siemens zocht al zes maanden naar een ingenieur die gespecialiseerd was in seismologie. Peter Gepp, manager bij Siemens: "Het is moeilijk om mensen te vinden in Duitsland, omdat het zo goed gaat met de economie. En zo'n gespecialiseerd iemand vind je bijna helemaal niet meer."

De eerste helft van 2011 kwamen 4100 Grieken naar Duitsland, dat is 84 procent meer dan in dezelfde periode in 2010. De verwachting is dat het aantal in 2012 nog verder zal stijgen, omdat de werkloosheid in Griekenland voorlopig alleen maar toeneemt.

Duitse les

Steeds meer studenten in Griekenland besluiten zich daarom tijdens hun opleiding al voor te bereiden op een loopbaan in het buitenland. Door bijvoorbeeld een Duitse taalcursus te volgen. Het Goethe Instituut heeft het aantal lessen Duits op de universiteit van Athene flink uitgebreid: iedere dag zijn er twintig van deze cursussen. Vooral de intensieve cursussen waarbij studenten in een paar maanden Duits leren, zijn populair.

De Duitse Katja Koukoumelos is getrouwd met een Griek en geeft al jaren Duitse les aan de universiteit van Athene. Ze heeft nog nooit zoveel leerlingen gehad, en veel van hen ziet ze met pijn in het hart vertrekken. Koukoumelos: "De meeste van mijn leerlingen leren Duits om meteen na de studie weg te kunnen. Het is echt heel jammer, want Griekenland verliest zoveel talent nu. Dat is zonde."

Michaelis Kaimakamis is architect, maar heeft de laatste twee jaar nauwelijks meer werk. Hij heeft alle tijd voor een intensieve taalcursus. "Ik geef mezelf nog een jaar, maar als ik dan nog geen werk heb, vertrek ik. Ik heb vrienden in Frankfurt. Het zijn geen architecten, maar misschien kunnen ze me toch helpen een baan te vinden."

Migranten

Opmerkelijk detail is dat veel Griekse studenten die nu naar het buitenland te gaan, zelf kinderen zijn van Griekse migranten. Hun ouders keerden na jaren in het buitenland te hebben gewoond, weer terug naar Griekenland. Vivian Dolka spreekt goed Nederlands, omdat haar moeder Nederlandse is. Ze studeert nu economie in Athene, maar wil doorstuderen in Nederland. En het liefst hier ook werken. "Ik heb geen idee hoe mijn toekomst eruit ziet. Ik wil gewoon leven, zonder drama."

In de Duitse lessen leren studenten niet alleen de taal, maar ook over de Duitse manier van werken. Zo krijgt de groep van Koukomelos vandaag een luisteroefening over de eerste werkdag. Ze horen dat ze op tijd moeten komen, geen pennen mee naar huis mogen nemen en dat ze privé- telefoongesprekken apart moeten afrekenen. Het verbaast Koukoumelos dat al die regels de studenten niet afschrikken, integendeel. "Ze vinden het wel duidelijk, ze hebben geen zin meer in chaos."

Winters

Ook Vicky Konstantinidou ontsnapte de Griekse financiële chaos en trok naar Erlangen, een nu vooral winters stadje in Beieren. Zij ontwikkelt software voor elektrische systemen in auto's. Navigatiesystemen, fraaie snufjes voor in het dashboard of dvd-spelers achterin om de kinderen rustig te houden. "Ik wilde heel graag naar Duitsland. Hier kon ik me ontwikkelen in mijn werk, ook echt carrière maken. In Griekenland was dat onmogelijk."

Vóór Erlangen woonde ze een tijdje in het oosten van Duitsland. Daar had ze het beduidend zwaarder dan in de industriestad Erlangen. "Mensen hoorden aan mijn accent dat ik een buitenlander was. Ik werd met de nek aangekeken. Dat is hier veel minder. Hier zijn ze wel gewend aan buitenlandse werknemers."

Toekomst

Christos en Vicky zien voorlopig geen toekomst in Griekenland, teruggaan is geen optie. "Tien of vijftien jaar zal het zeker duren voordat Griekenland weer perspectief heeft – en biedt", zegt Vicky. Ze kent nu vooral twee soorten mensen in haar vaderland: die weggaan of die weer bij hun ouders gaan wonen, omdat ze geen werk meer hebben.

Ook Christos plant zijn toekomst voorlopig in Duitsland. "Mijn verloofde woont nog in Griekenland. Ik zou graag willen dat ze naar Duitsland komt. Ze is arts en ook daar is hier grote behoefte aan." Duitsland blijft voor de komende jaren zijn thuishaven. En mochten er in het gezin-Kotanidis kinderen komen, dan zullen die als geboorteplaats 'Erlangen' in hun paspoort krijgen.