Prinsjesdag van minuut tot minuut
Koningin Beatrix heeft in de Ridderzaal de Troonrede voorgelezen. Die stond vooral in het teken van de aankomende bezuinigingen. Om 15.00 uur bood minister De Jager van Financiën in de Tweede Kamer de Miljoenennota aan. Hij sprak van "een zwaar jaar". Lees hier alle gebeurtenissen nog eens na.
16.15 uur: Einde liveblog
Prinsjesdag 2011 zit er op. Het officiële programma is afgelopen, in Den Haag wordt opgeruimd. Koningin Beatrix heeft in de Ridderzaal een Troonrede voorgelezen die grotendeels in het teken stond van de bezuinigingen. Daarna bood minister De Jager zijn Rijksbegroting aan in de Tweede Kamer. "We moeten scherpe keuzes maken en die zullen af en toe ook pijn doen", zei hij over de Miljoenennota. Maar behalve de sobere vooruitzichten waren er natuurlijk ook de hoedjes. Bekijk de mooiste hier nog eens terug.
Het liveblog eindigt hier. Woensdag en donderdag wordt er weer geblogd, dan over de Algemene Politieke Beschouwingen.
15.47 uur: Het opruimen is begonnen
Nu de rijtoer van de koetsen is geweest, kan het opruimen langs de route beginnen. Gemeentewerkers ruimden meteen na het passeren van de stoet de paardenstront op; dat laten paarden nou eenmaal achter. Jeroen Wollaars legde het vast.
15.33 uur: Politie is tevreden
De politie Haaglanden zegt dat er dit jaar geen extra agenten zijn ingezet op Prinsjesdag. De politie-inzet was volgens het korps gelijk aan andere jaren. Eerder op de dag gingen er geruchten dat er juist meer agenten werden ingezet.
De politie zegt verder dat er geen arrestaties zijn verricht en dat men tot nu toe "tevreden" terugkijkt op de dag.
15.08 uur: De Jager spreekt
Minister De Jager spreekt van harde economische tegenwind en een aanwakkerende storm, waarvan niemand precies weet hoe hevig die wordt. "Er dreigt wat, al weten we niet precies hoeveel er komt en wanneer." De Jager erkende in zijn korte toespraak in de Tweede Kamer dat 2012 voor veel mensen "een zwaar jaar gaat worden".
14.59 uur: De Jager in de Kamer
Minister De Jager van Financiën is met 'het koffertje' gearriveerd in de plenaire zaal van de Tweede Kamer. Rond dit tijdstip biedt hij daar de Miljoenennota aan aan het parlement. Tientallen fotografen en cameramensen leggen vast hoe De Jager het koffertje met daarin de Rijksbegroting presenteert.
Het is voor De Jager de tweede keer dat hij de Miljoenennota mag aanbieden; vorig jaar deed hij dat al als demissionair minister van Financiën.
14.55 uur: Meer reacties
Ook andere fractieleiders uit de Tweede Kamer hebben inmiddels op de Troonrede gereageerd. PvdA-leider Cohen zegt dat hij bij het kabinet "het gevoel van urgentie" mist. Maar Stef Blok van de VVD vindt juist dat de regering "het gelijk aan zijn kant" heeft.
Lees hier meer reacties uit de Kamer. En bekijk ook het filmpje waarin commentator Ferry Mingelen vertelt wat hem opviel aan de Troonrede.
14.39 uur: Wilders 'aangenaam verrast'
Geert Wilders, de gedoogpartner van het kabinet-Rutte, zegt dat de Troonrede "aangenamer was om te beluisteren, dan de Miljoenenota was om te lezen". Dat kwam volgens Wilders door het gebrek aan Europa in de Troonrede. "Ik was aangenaam verrast."
Wilders zegt van te voren niet op de hoogte geweest te zijn van de inhoud van de Troonrede.
14.31 uur: Zo werkt de NOS
Ook voor de NOS is Prinsjesdag een bijzondere dag. Er worden op Nederland 1 en Radio 1 extra uitzendingen gemaakt. Niet vanuit Hilversum, maar uit het gebouw van de Tweede Kamer. Rechts op deze pagina kunt u bekijken waar de redacties zich hebben gevestigd.
14.12 uur: De balkonscène
Op het balkon van paleis Noordeinde zwaaien koningin Beatrix, prins Willem-Alexander, prinses Máxima, prins Constantijn en zijn vrouw prinses Laurentien, prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven naar het publiek. Na 2 minuten gaan ze weer naar binnen; het optreden van de koninklijke familie zit erop.
14.00 uur: De route
Bekijk in dit filmpje de route die koningin Beatrix in de Gouden Koets heeft afgelegd. De route is al tientallen jaren hetzelfde. De koningin neemt nu, na afloop van de Troonrede, dezelfde weg terug naar paleis Noordeinde.
13.56 uur: Pechtold is teleurgesteld
D66-leider Pechtold had meer verwacht van de Troonrede. En ook over de bloemenkeuze heeft Pechtold zo zijn gedachten. Hij twittert:
"Jammer dat #Troonrede zoveel over angsten ging ipv kansen. Kabinet erg defensief over eigen keuzes! Zelfs op bloemen bezuinigd: chrysanten"
13.50 uur: Beatrix verlaat Ridderzaal
De koningin, prins Willem-Alexander en prinses Máxima hebben de Ridderzaal verlaten en keren - in de Gouden Koets - terug naar paleis Noordeinde. Daar volgt rond 14.15 uur nog de traditionele balkonscène.
13.47 uur: Troonrede online
De tekst van de Troonrede is gepubliceerd. Lees de Troonrede hier nog eens op uw gemak na, of bekijk hem hieronder.
13.43 uur: Koningin trekt zich terug
Koningin Beatrix heeft zich met haar familie teruggetrokken in een kleine ruimte in de Ridderzaal, om even iets te drinken voordat ze met de Gouden Koets terugrijdt naar paleis Noordeinde. De door Beatrix voorgelezen Troonrede was de eerste onder verantwoordelijkheid van premier Rutte. Lees hier meer nieuws over de Troonrede.
13.36 uur: 'Reden tot optimisme'
Ondanks de harde bezuinigingen, is er ook reden voor optimisme, zegt de koningin. "Onze uitgangspositie is en blijft relatief goed."
13.27 uur: Troonrede in teken van bezuinigingen
De eerste acht minuten van de Troonrede staan volledig in het teken van de aankomende bezuinigingen. "Het jaar dat voor ons ligt, wordt een jaar van ingrijpende bezuinigingsmaatregelen die alle Nederlanders raken", zei de koningin.
13.19 uur: 'Leden van de Staten-Generaal!'
Koningin Beatrix is begonnen met het uitspreken van de Troonrede.
13.16 uur: Gouden Koets gearriveerd
De Gouden Koets is aangekomen bij de Ridderzaal. Langs de route is de koningin toegejuicht door duizenden enthousiaste toeschouwers. Koningin Beatrix, prins Willem-Alexander en prinses Máxima gaan nu de Ridderzaal in, waar Beatrix de Troonrede zal lezen. Bekijk hier een foto van de aankomst van Beatrix.
13.01 uur: De stoet is onderweg
Om 12.58 uur vertrok de eerste koets van paleis Noordeinde richting het Binnenhof. Aan boord: prinses Margriet en haar man Pieter van Vollenhoven. Koningin Beatrix vertrok drie minuten later, samen met prins Willem-Alexander en prinses Máxima.
De koningin draagt een parelgrijze japon met bladmotief in drie grijstinten, met daarbij een verenkraag en een grijzen hoed. Willem-Alexander is gekleed in het bijzonder ceremonieel tenue van de Luchtmacht en Máxima draagt een zeegroene japon van crepe georgette.
12.40 uur: Live-uitzending is begonnen
Op Nederland 1 en Politiek 24 is de live-uitzending rond de gebeurtenissen op Prinsjesdag begonnen. Vanaf 12.50 uur kunt u kijken naar de rit met de Gouden Koets, vanaf 13.15 uur naar de Troonrede. Ook op Radio 1 wordt uitgebreid verslag gedaan van Prinsjesdag.
12.38 uur: Agenten op de daken
Op de daken bij paleis Noordeinde staan agenten, blijkt uit een foto van verslaggever Jeroen Wollaars. "Dat was vorig jaar niet zo", zegt een omstander.
12.30 uur: Paul de Leeuw is er ook
Paul de Leeuw is straks ook aanwezig in de Ridderzaal. Hij vergezelt GroenLinks-Kamerlid Ineke van Gent, onthulde haar collega Arjan el Fassed. De Leeuw heeft zich voor de gelegenheid in een zwart pak gestoken, kijk maar.
12.20 uur: Kerkdienst voor nieuw politiek jaar
Het parlementair jaar is vanochtend ingeluid met een kerkdienst in de Grote Kerk in Den Haag. Aan de dienst deden onder meer christenen, joden, hindoes en boeddhisten mee. Ook premier Rutte en minister Leers (Immigratie en Asiel) waren aanwezig. Het is de twaalfde keer dat het politieke jaar wordt ingeluid met een kerkdienst.
12.16 uur: Politie is alert
Rond het punt waar vorig jaar iemand een waxinelichtjeshouder naar de Gouden Koets gooide, worden verschillende mensen door de politie aangesproken. Het gaat om mensen die zich schichtig gedragen of herkend worden door agenten, meldt verslaggever Jeroen Wollaars.
12.10 uur: Prinsjesdassen bij D66
Kees Verhoeven, Kamerlid van D66, heeft ook een foto van de Prinsjesdagmode geupload. Bijzonder: alle mannelijke Kamerleden van D66 dragen een groene 'Prinsjesdas', een stropdas die speciaal voor Prinsjesdag is ontworpen. Bekijk de foto hier. Verhoeven heeft - uiteraard - ook een foto van de kledij van de vrouwelijke Kamerleden gemaakt.
12.02 uur: 2300 dranghekken
Om de rijtoer van de Gouden Koets en alle andere festiviteiten rond Prinsjesdag in goede banen te leiden, heeft de politie een groot deel van de Haagse binnenstad afgezet. Daarvoor zijn meer dan 2300 dranghekken gebruikt. Op iedere hoek waar de koets voorbijkomt, zijn agenten gepositioneerd. Tot halverwege de middag kunnen auto's en motoren niet in de buurt van de route komen. Zelfs voor voetgangers zijn sommige straten, met name rond Paleis Noordeinde en het Binnenhof, beperkt toegankelijk.
11.55 uur: 'Een trots fractievoorzitter'
Meer nieuws over hoeden: ChristenUnie-leider zegt "een trots fractievoorzitter" te zijn, nu hij zijn vrouwelijke Kamerleden mét hoed heeft gezien. Dat laat hij weten op Twitter. Bekijk hier een foto van de Kamerleden (v.l.n.r.) Carola Schouten, Cynthia Ortega en Esmé Wiegman.
11.40 uur: De Jager zet handtekening
Minister De Jager van Financiën twittert:
"Traditie op Financiën. Een handtekening in de #Miljoenennota en samen met ambtenaren het koffertje inpakken."
De minister heeft ook een foto geupload, waarop te zien is hoe hij, gebogen over de nota, zijn handtekening zet. Bekijk de foto hier.
11.28 uur: Ook Staphorst is vertegenwoordigd
Langs de route van de Gouden Koets staan ook 52 dames in Staphorster kledingdracht. In het dagelijks leven lopen de vrouwen er niet zo bij, vertelden ze verslaggever Jeroen Wollaars. Alleen voor vandaag komt de traditionele kleding uit de mottenballen.
10.50 uur: Hoeden met een statement
Minister Melanie Schultz van Haegen (VVD, Infrastructuur en Milieu) draagt vandaag een hoed met een statement. De hoed, die door Jan Taminiau speciaal voor de bloemenexpo Floriade is ontworpen, staat volgens de maker symbool voor design en duurzaamheid.
Ook PvdA-Kamerlid Attje Kuiken draagt een bijzondere hoed; het motief van de hoed is geïnspireerd op het schilderij 'Lezend naakt' van Isaac Israëls. Op de hoed zijn naakte mensen te zien. Kuiken liet eerder al weten dat ze iets met het thema 'uitgekleed' wilde doen, met oog op de bezuinigingen. Ook de kunst wordt hard getroffen.
En PvdA'er Jetta Klijnsma draagt een hoed die stamt uit de collectie van het Theater Instituut Nederland (TIN). Die collectie dreigt vanwege de bezuinigingen te verdwijnen, tenzij het TIN als museum verder kan. Klijnsma, die in het vorige kabinet staatssecretaris was, wil met haar hoofddeksel een statement maken tegen "de afbraak van culturele instellingen".
10.35 uur: Verburg mist Prinsjesdag
Niet alleen mensen die zelf bij Prinsjesdag betrokken zijn kijken uit naar Prinsjesdag; ook oud-politici verlangen op een dag als vandaag terug naar Den Haag. Zo twittert oud-Kamerlid en oud-minister Gerda Verburg, die sinds 1 juli de Nederlandse vertegenwoordiger bij de Wereldvoedselorganisatie FAO in Rome is:
"Bijzonder en boeiend om Prinsjesdag na 13 jaar betrokkenheid, als televisiekijker mee te maken. Tv in het Romeinse staat klaar."
10.21 uur: Koser Kaya laat haar hoed zien
D66-Kamerlid Fatma Koser Kaya heeft op Twitter een foto geupload van de hoed die ze vandaag gaat dragen. Ze is er zelf erg tevreden over; "Looking good met hoed gemaakt door Selma #ROCMondriaan :-)", twittert het Kamerlid. Bekijk de foto hier.
10.12 uur: Webcam op het Binnenhof
Op het politieke themakanaal Politiek 24 kunt u de gebeurtenissen op het Binnenhof nu al volgen via een webcam. Klik hier om de beelden te bekijken.
09.45 uur: Verbeet draagt zwarte rok en zwart jasje
Kamervoorzitter Gerdi Verbeet verschijnt later vandaag in het zwart in de Ridderzaal. De Tweede Kamer heeft laten weten dat Verbeet een zwarte rok met een gouden band van de hand van couturier Dries van Noten zal dragen. Daarboven draagt Verbeet een zwart jasje van het merk Pauw. Omdat de Kamervoorzitter op Prinsjesdag 'gastvrouw' is, draagt Verbeet geen hoed.
09.00 uur: Herfstbladeren bij Paleis Noordeinde
Bij Paleis Noordeinde zijn de voorbereidingen in volle gang. De herfstbladeren worden op een hoop geblazen en weggeveegd. Ook de Haagse politie bereidt zich voor op Prinsjesdag, om incidenten zoals vorig jaar, toen een man een waxinelichthouder naar de Gouden Koets gooide, te voorkomen. Kijk maar:
08.45 uur: Jan Kees de Jager twittert
"Ben er klaar voor", meldt de minister van Financiën.
08.30 uur: Kamerleden onderweg naar Den Haag
ChristenUnie-leider Arie Slob laat op Twitter weten:
"Prinsjesdag. Ondanks het voortijdig naar buiten komen vd miljoenennota, gaan we er een mooie dag van de democratie van maken."
GroenLinks-Kamerlid Ineke van Gent meldt dat ze zonder hoedje in de Ridderzaal gaat zitten.
07.45 uur: Marcel Bril blikt vooruit
NOS-verslaggever Marcel Bril vertelt over de Troonrede, die niet is uitgelekt en het verdere verloop van de dag.
07.30 uur: Nog rustig in Den Haag
De eerste Oranjefans komen aan in Den Haag. Voor Paleis Noordeinde, waar om 13.00 uur de Gouden Koets vertrekt, staat inmiddels een handjevol mensen.