Double dip, recessie na recessie

Het optimisme over het economische herstel na de recessie van 2008 en 2009, heeft plaatsgemaakt voor de vrees van een double dip. Een recessie na een recessie.

Als de beurs een graadmeter is voor de nabije toekomst, dan lijkt dit schrikbeeld zeer reëel. Precies een half jaar geleden, 18 februari, stond de AEX op 374 punten, de hoogste stand van het jaar. Nu schommelt de Amsterdamse index rond de 290 punten, meer dan 22 procent lager. Historisch gezien lopen de financiële markten een half tot driekwart jaar vooruit op de economie.

Helemaal een verrassing zou een nieuwe economische krimp niet zijn; ook vorige recessies werden vaak gevolgd door een tweede periode van economische neergang. Niet alleen beleggers zijn somber, ook particulieren zien het minder zitten. Het consumentenvertrouwen maakte de afgelopen weken een forse duikeling.

Haven

Nederland leek zich de afgelopen tijd snel te herstellen van de crisis die drie jaar geleden begon. We profiteerden vooral van Duitsland, waar de economie op volle toeren draaide. Maar deze week werd duidelijk dat de boel in het tweede kwartaal stagneerde. De gevolgen bleven niet uit, ook hier groeide de economie nauwelijks.

De bedrijvigheid moet het in grote lijnen hebben van de binnenlandse bestedingen en de export. Voor beide zijn de vooruitzichten niet best. De kans is groot dat het lagere consumentenvertrouwen leidt tot minder vraag uit het binnenland. De export is sterk afgevlakt en doordat de economie wereldwijd stagneert, zullen de verkopen aan het buitenland voorlopig niet aantrekken.

Prinsjesdag

Uit de overslagcijfers die de Rotterdamse haven gisteren bekendmaakte, blijkt dat de internationale handel sterk afneemt. In de eerste helft van dit jaar groeide de aan- en afvoer in Rotterdam met 1 procent tegen 11 procent over heel 2010. Het hoeft hier niet bij te blijven, want topman Hans Smits van het Havenbedrijf is somber over de rest van het jaar.

Volgens de laatste prognose van het Centraal Planbureau (CPB) in juni, groeit de Nederlandse economie dit jaar met 2 procent. Op Prinsjesdag zal blijken of dat er nog inzit. In Den Haag wordt dat betwijfeld.

Molensteen

Als Nederland afglijdt naar een nieuwe recessie, is dat voor hoogleraar Financiële Markten Arnoud Boot geen verrassing. Hij noemt het zelfs een "illusie dat we uit de vorige recessie waren".

Dat er groei was, kwam volgens Boot doordat de overheden geld gingen uitgeven om de economie weer aan de praat te krijgen. "Maar de schuldenberg bij het bankwezen is niet opgelost. Dat is een molensteen om de nek van de wereldeconomie."

In tegenstelling tot drie jaar geleden, staan overheden nu niet te springen om geld in de economie te pompen. In tegendeel, overheden moeten nu orde op zaken stellen. Van Griekenland tot Nederland moet de staatsschuld worden aangepakt. De overheden zijn nu dan ook niet de motor, maar de rem.