Er moeten tienduizenden elektrahuisjes bij en dat leidt tot onrust bij omwonenden

Het stroomnet raakt overvol. Om aan de groeiende vraag naar stroom te voldoen, wil het kabinet dat er de komende jaren 50.000 elektriciteitshuisjes worden gebouwd. Eén op de drie straten moet daarvoor de komende jaren open. Er staan nu zo'n 100.000 huisjes in Nederland.

De elektriciteitshuisjes zijn nodig om de spanning gelijkmatig te verdelen over de huizen eromheen. Netbeheerders en gemeenten moeten bepalen op welke plek de huisjes moeten komen en kunnen deze vergunningsvrij neerzetten. Omwonenden kunnen daardoor geen bezwaar maken en dat leidt soms tot onrust. Zo komt een huisje vaak midden in de wijk en moet regelmatig een speelveld of parkeerplaats wijken.

"Bij de aanleg van nieuwbouw in een wijk kunnen kabels makkelijk in of onder een gebouw worden gelegd en is een elektriciteitshuisje niet altijd nodig, maar bij bestaande bouw is dit niet het geval", zegt Thijs van Spaandonk, die als architect netbeheerders en gemeenten advies geeft over dit vraagstuk. "Dit leidt sneller tot weerstand bij bewoners, want er komt ineens een huisje in hun wijk te staan."

Meer samenwerken

"In Nederland hebben we 342 gemeenten en de drie verantwoordelijke netbeheerders gaan in elk gebied anders te werk. Netbeheerders krijgen vooral de taak om dit zo snel mogelijk uit te voeren", zegt Van Spaandonk.

"Gemeenten hebben op hun beurt de opgave vaak niet scherp op het netvlies en bewoners worden vaak niet betrokken." Volgens hem zouden deze drie partijen meer moeten samenwerken.

Enorme opgave

"De afgelopen honderd jaar hebben we ons elektriciteitsnet opgebouwd. We moeten dat nu voor de helft bijbouwen in tien jaar tijd en ook nog eens geschikte ruimte vinden", zegt Huibert Baud, directeur klant en ontwerp bij Liander. De netbeheerder is verantwoordelijk voor de bouw van zo'n 20.000 huisjes. "Het Nederlandse landschap zit behoorlijk vol. Dit is een enorme opgave."

De elektriciteitshuisjes worden geleverd door een vaste leverancier met wie de netbeheerders afspraken hebben. Alle huisjes komen er vrijwel identiek uit te zien. Volgens Van Spaandonk zou daar beter over kunnen worden nagedacht. "Zo'n huisje wordt onderdeel van de publieke ruimte in een wijk en zou ook een speeltoestel of kunstwerk kunnen worden."

In sommige gemeenten worden de huisjes al geverfd. Bewoners kunnen daarvoor een verzoek indienen bij de netbeheerder en zijn hier zelf verantwoordelijk voor.

Ruimte op het net vergroten

De huisjes vergroten de capaciteit op het stroomnet, maar er is meer nodig volgens Netbeheer Nederland. Zij roepen hun gebruikers daarom op om bewust om te gaan met de capaciteit die er op het stroomnet is.

"Wanneer wij thuiskomen om 18.00 uur zetten wij allemaal een kookplaat aan en pluggen we onze elektrische auto's in. Wanneer we die pieken wat omlaagbrengen en daarmee ons verbruik iets meer zouden uitsmeren, scheelt dat enorm", zegt een woordvoerder van Netbeheer Nederland.

"Dat betekent dat je niet je auto om 18.00 uur oplaadt, maar bijvoorbeeld om 20.00 of 22.00 uur. Als we dit soort kleine dingen met elkaar doen, is er meer ruimte op het net en meer ruimte voor nieuwe gebruikers."