Te weinig kennis bij diensten die moeten toezien op afvallozingen van bedrijven
In veel regio's hebben de mensen die in de gaten moeten houden of bedrijven illegaal giftige stoffen in het afvalwater lozen onvoldoende kennis van zaken. Dat blijkt uit onderzoek van de regionale omroepen en de NOS naar het functioneren van omgevingsdiensten.
Die diensten controleren bijvoorbeeld of bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen zich aan de regels houden. Ze adviseren gemeenten en provincies over het verlenen van milieuvergunningen en moeten optreden als zij milieudelicten constateren.
Bij zeker 10 van de 28 omgevingsdiensten is de kwaliteitscontrole op afvalwater onvoldoende. Bij de Friese omgevingsdienst FUMO zijn bijvoorbeeld tekortkomingen in opleiding en aanvullende kennis van de medewerkers met deze specialiteit. RUD Utrecht geeft aan dat de medewerkers die dit werk doen niet voldoen aan alle opleidingseisen.
Bij de RUD Limburg Noord is het 'werkpakket' te klein, waardoor medewerkers op dit gebied onvoldoende vlieguren kunnen maken. Deze frequentie-eis is een van de criteria waar kwaliteit van omgevingsdiensten aan getoetst wordt.
Personeelstekort
Uit eerder onderzoek van de regionale omroepen en de NOS bleek al dat het de omgevingsdiensten niet lukt om genoeg milieucontroles uit te voeren. Hoofdreden was een tekort aan deskundig personeel.
Uit nieuwe onderzoeken van de diensten blijkt dat er daardoor te weinig zicht is op lozingen in het riool, vergunningverlening en toezicht en handhaving op het gebied van milieuzaken. Bij veel omgevingsdiensten is het kennisniveau hierover onder de maat.
Door sommige diensten worden daarom externe medewerkers ingehuurd, wat duurder is.
Een proef uitgevoerd in Noord-Holland toont aan hoe belangrijk het is dat het toezicht goed op orde is. Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, drinkwaterbedrijf PWN en drie omgevingsdiensten onderzochten samen wat bedrijven in die regio aan afvalwater lozen. Ze namen monsters van het afvalwater en analyseerden dat op verschillende giftige stoffen.
Ze keken daarbij naar de zogenaamde "zeer zorgwekkende stoffen". Dat zijn de meest schadelijke stoffen die kunnen voorkomen bij lozing van bedrijfsafvalwater in het riool en die gevaarlijk kunnen zijn voor het oppervlaktewater. Het gaat dan om bijvoorbeeld zware metalen zoals arseen en lood, maar ook om PFAS.
De resultaten waren niet mals bij veel van de 77 bedrijven waar monsters werden genomen van het afvalwater. "Daaruit bleek dat 80 procent van de bedrijven een of meer zorgwekkende stoffen loost", aldus het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.
Niet altijd bewust
Het ging om een beperkte steekproef, maar de uitkomst is alarmerend genoeg om het waterschap te doen concluderen dat controles op de lozingen belangrijk zijn.
De betrokken bedrijven loosden lang niet altijd bewust giftige stoffen, bleek ook uit het onderzoek. Daarom is het van belang, aldus het waterschap, dat deze bedrijven adviezen krijgen over wat ze wel of niet kunnen lozen. Ook is gericht toezicht bij bedrijfssoorten die veelvuldig vervuild water lozen noodzakelijk.
Jaarlijkse verplichting
Omgevingsdiensten zijn verplicht jaarlijks te rapporteren over hun kwaliteitscriteria. Uit onderzoek van de regionale omroepen en de NOS blijkt dat omgevingsdiensten Veluwe, Brabant Noord en Twente dit de afgelopen jaren niet hebben gedaan.
Omgevingsdienst Veluwe deed dit niet vanwege een fusie, Omgevingsdienst Brabant Noord heeft alleen een 'niet-schriftelijke evaluatie' gedaan. En Omgevingsdienst Twente geeft aan niet aan de kwaliteitscriteria te voldoen, maar heeft geen zicht op welke tekortkomingen er zijn.
