Belgische slachtoffers seksueel misbruik verwachten weinig van gesprek met paus
Vijftien slachtoffers van seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk in België zijn uitgenodigd voor een gesprek met paus Franciscus. Die is bezig aan zijn vierdaags bezoek aan België en Luxemburg. Voor het gesprek is vandaag een uur gereserveerd, vier minuten per persoon dus. Waar en wanneer het gesprek zal zijn is geheim.
Het is nogal een contrast met de eucharistieviering van komende zondag. De paus leidt die viering in een naar verwachting vol Koning Boudewijnstadion. Over de hele wereld is de mis live te volgen.
Slachtoffers vinden dat het misbruik weer wordt weggestopt, net als vroeger. Het is een van de redenen dat het geplande gesprek bij hen op weinig enthousiasme kan rekenen.
Godvergeten
Verontwaardiging is er ook over het feit dat de vijftien slachtoffers die met de paus in gesprek gaan, zijn uitgekozen door de Belgische bisschoppen en het Vaticaan. Op voorwaarden van de kerk dus. "De paus wordt binnengehaald als een sportvedette, maar eigenlijk is hij een dictator."
Aan het woord is Linda Opdebeeck. Toen ze 13 was is ze misbruikt door een pater. In de documentaire Godvergeten, begin dit jaar ook in Nederland uitgezonden, deed ze haar verhaal. "Ik moest gemiddeld drie keer per week naar zijn kantoor komen. En daar werd ik dan, ja, eigenlijk verkracht."
Een jaar na uitzending van de geruchtmakende documentaire is haar vertrouwen in de kerk op een dieptepunt. "Het is helemaal niet belangrijk dat hij komt. Het is walgelijk, want hij weet alles al jaren. En hij doet er niks aan."
De verontwaardiging na uitzending van Godvergeten was groot in België. Opdebeecks verhaal was slechts een van vele heftige getuigenissen in het vierluik over misbruik binnen de kerk. Duizenden Belgen lieten zich uitschrijven en keerden de kerk de rug toe.
Opdebeeck: "Dan komt hij een jaar na uitzending van Godvergeten. Het is gewoon om de publieke opinie weer aan hun kant te krijgen."
'Gaat om discretie en sereniteit'
Het verhaal van Linda Opdebeeck staat niet op zichzelf. In aanloop naar het bezoek van de paus gaat in Belgische media de aandacht vooral uit naar het seksueel misbruik binnen de kerk. Andere slachtoffers hebben dezelfde kritiek.
Toch is het plan voor het pausbezoek echt al ontstaan ruim voor alle commotie over Godvergeten, benadrukt Geer de Kerpel, woordvoerder van de Belgische bisschoppen. En dat het gesprek met de slachtoffers op een geheime locatie plaatsvindt, is volgens hem niet om iets toe te dekken.
"Het gaat niet om, zoals nu soms gesuggereerd wordt, een vorm van geheimzinnigheid. Nee, het gaat om discretie, om sereniteit." Hij voegt toe dat sommige gespreksdeelnemers zelfs in hun directe omgeving nog nooit over het misbruik hebben durven vertellen.
De Kerpel denkt dat een gesprek met de paus van grote waarde kan zijn. "Ik weet dat hij vooral wil luisteren. En we weten uit het verleden dat zo'n symbolische handeling kan helpen in de verwerking van het trauma." Ook verwacht hij dat de paus zal laten zien dat hij "nul tolerantie" heeft voor misbruik binnen de kerk.
Veel wensen, weinig hoop
"Allemaal blabla", vindt Opdebeeck, die niet op nieuwe excuses zit te wachten. Dat heeft ze al te vaak gehoord. "Hij zal zeggen dat hij zal bidden voor vergeving, maar dat is niets." Ze is zelf niet uitgenodigd voor het gesprek, maar kan alleen enigszins tevreden zijn als het iets concreets oplevert.
Opdebeeck wil dat er voor de slachtoffers een herstelfonds komt. "Mensen kunnen niet studeren, niet werken. Ze zitten aan de drugs, ze drinken." En net als veel anderen pleit ze voor transparantie en wil ze dat de kerk opening van zaken geeft over wat misging. "Ze moeten stoppen daders te beschermen."
De kerk trekt zich die kritiek aan, zegt woordvoerder De Kerpel van de bisschoppen. "En ik denk ook dat die kritiek te kort door de bocht is." Hij zegt dat de kerk er zich niet makkelijk vanaf maakt en wijst op plannen die de komende maanden gepresenteerd zullen worden om het misbruik nog beter aan te pakken.
Erkenning
En, zegt hij namens de bisschoppen, "excuses zijn ook belangrijk. Het betekent dat wij het erkennen nu, het geloven. Want dat is lange tijd ook een groot probleem geweest, dat zij tegen muren botsten."
Opdebeeck heeft er een hard hoofd in. En ze denkt dat niet alleen de slachtoffers van seksueel misbruik zo cynisch zijn over het pausbezoek. "Ik ken niemand die het bezoek als een feestelijk moment ziet. De meeste mensen die ik tegenkom zeggen dat het allemaal toneel is."