Staat aansprakelijk voor drie moslimdoden

De Nederlandse Staat is aansprakelijk voor de dood van drie moslimmannen in Srebrenica in 1995. Dat heeft het gerechtshof in Den Haag in hoger beroep bepaald.

Al sinds 2002 procedeerden een Bosnische tolk van Dutchbat en de nabestaanden van een elektricien tegen de Nederlandse Staat. De elektricien en twee familieleden van de tolk werden door Bosnische Serviërs gedood nadat Dutchbat-militairen hen van hun compound hadden gestuurd. Ze hadden daar hun toevlucht gezocht na de val van Srebrenica op 11 juli.

Eerder besliste de rechtbank in Den Haag dat Nederland niet verantwoordelijk is voor de dood van de mannen, omdat de Nederlandse militairen onder het VN-mandaat opereerden. VN'ers zijn onschendbaar.

Maar het gerechtshof oordeelt nu dat de Nederlandse regering medeverantwoordelijk was en had kunnen weten wat er met de mannen zou gebeuren. De nabestaanden hebben volgens het gerechtshof dan ook recht op een schadevergoeding.

Geen veilige haven

Het is juli 1995. Hasan Nuhanovic werkt als tolk bij de Nederlandse VN-eenheid Dutchbat. Op hetzelfde terrein werkt Dutchbat-elektricien Rizo Mustafic. Ze zijn Bosniërs en werken in dienst van de Dutchbatters in de moslimenclave Srebrenica.

Met hun familie wanen ze zich nog redelijk veilig totdat het kleine stadje in Bosnië, vlak bij de grens van Servië, wordt veroverd door het leger van de Bosnische-Serviërs onder leiding van Ratko Mladic. Duizenden bewoners van het stadje vluchten naar de compound van de Nederlandse militairen even verderop in Potocari. Het is een zogenoemde 'safe-area'. Bewaakt door de Nederlanders.

Maar Dutchbat is geen partij voor Mladic en de 'safe area' is geen veilige haven meer. Zonder back-up van de VN-troepen kan Dutchbat niet anders dan zich terugtrekken. Dutchbat-tolk Nuhanovic probeert nog zijn ouders en jongere broer in veiligheid te brengen. Hij wil zijn 19-jarige broertje verstoppen en smeekt zijn Nederlandse collega's hem een VN-pas te geven. Maar dat wordt geweigerd.

Massamoord

Zo vergaat het ook elektricien Mustafic. Ze zijn overgeleverd aan de Serviërs. Het leger van Mladic scheidt de mannen van de vrouwen. Wat er dan gebeurt, weet inmiddels ook de rest van de wereld. Srebrenica, het toneel van de grootste massamoord in Europa na de Tweede Wereldoorlog. 8000 moslims vinden de dood. Volgens nabestaanden heeft Dutchbat ze uitgeleverd aan de Serviërs.

In 2007 wordt het lichaam van de vader van Hasan Nuhanovic teruggevonden. Vorig jaar werden ook de overblijfselen van zijn broer en elektricien Rizo Mustafic in een Bosnisch massagraf aangetroffen. De familie van Mustafic zet hem op 11 juli bij in Potocari, op de begraafplaats tegenover de voormalige compound van Dutchbat.