Dood 11-jarige Mateo in Spanje leidde tot valse beschuldigingen

• Miral de Bruijne

  correspondent Spanje

Het houdt Spanje al sinds zondag in de greep: de 11-jarige Mateo die op een voetbalveldje in het dorpje Mocejón werd doodgestoken. De dader sloeg op de vlucht en bleef bijna twee dagen uit handen van de politie. In die tijd werd volop gespeculeerd over de identiteit van de dader. Vooral online werd naar migranten gewezen

Gisteren is een 20-jarige man opgepakt met psychiatrische problemen en zonder migratieachtergrond. Maar in die dertig onzekere uren daarvoor was al zo veel misinformatie verspreid, dat het verhaal online een eigen leven is gaan leiden.

Overal was te lezen dat de dader een Noord-Afrikaan moet zijn geweest, een minderjarige asielzoeker of dat een bende uit Zuid-Amerika verantwoordelijk was.

Het is een situatie die lijkt op de verhalen rond de moord op de drie meisjes in het Britse Southport eind juli. De beschuldigingen sluiten aan op de retoriek van onder andere de Spaanse radicaal-rechtse partij VOX.

Direct verband

Deze anti-migratiepartij kreeg deze zomer gedaan dat een spreidingswet voor minderjarige migranten er niet komt. Volgens VOX-politici zou dat namelijk leiden tot meer criminaliteit op het Spaanse vasteland.

Ook politici van VOX linkten de dood van Mateo aan de toenemende migratiestroom. Opvallend zijn vooral de online berichten van de rechtse Europarlementariër Luis Pérez Fernández (SALF).

Vlak na de dood van Mateo legde hij op X en Telegram het verband tussen het gewelddadige incident en migranten die naar Spanje komen. Hij deelde bijvoorbeeld een plattegrond waarop te zien zou zijn hoe dicht de plaatselijke moskee bij het voetbalveldje ligt waar de jongen werd doodgestoken.

Na de steekpartij riep de woordvoerder van de familie, Asell Sánchez, mensen op niet te speculeren over de achtergrond van de dader en dat werd hem niet in dank afgenomen. Op sociale media werd hij bekritiseerd en aangevallen.

In een gesprek met een radiozender blikte hij daar emotioneel op terug: "Ik doe dit vanwege de liefde voor mijn familie, en ondertussen word ik aangevallen op sociale media (...). Het is op deze manier erg moeilijk om een rol te spelen voor mijn familie."

Gevoelens van haat

In tegenstelling tot de gebeurtenissen in het Verenigd Koninkrijk lijkt de onrust zich niet naar de straat te verspreiden. Toch wordt het door de overheid en justitie serieus opgepakt.

Het Openbaar Ministerie onderzoekt of de "valse online berichten" kunnen worden aangemerkt als crimineel, zodat mensen die de berichten hebben verspreid kunnen worden vervolgd. Volgens het OM is het doel van die berichten om gevoelens van haat, vijandigheid en discriminatie op te wekken.

Ook de regionale regering van Castilië-La Mancha heeft zich uitgesproken tegen de gang van zaken. Volgens de regering is de misdaad gebruikt om haat te zaaien op sociale media.