Onafhankelijkheid Indonesië ook hier gevierd, 'belangrijker dan herdenking'
In Amsterdam wordt vandaag op twee plekken de Indonesische onafhankelijkheid gevierd. Dat gebeurt twee dagen na de jaarlijkse herdenking van de slachtoffers van de Japanse bezetting van voormalig Nederlands-Indië in de Tweede Wereldoorlog.
In Nederland is er vanouds veel aandacht voor die herdenking op 15 augustus, de dag van de Japanse capitulatie, en nauwelijks voor de Onafhankelijkheidsdag twee dagen later. Een dag die in Indonesië altijd erg feestelijk verloopt met veel activiteiten, muziek en heel veel eten. Een groep jongeren met Indonesische wortels wil die dag ook in Nederland bekender maken.
Een van de evenementen is in cultureel clubhuis Sexyland in Amsterdam. Organisator Michiel Sekan van het Serumpun Kolektif wil vooral mensen samenbrengen. "We delen dezelfde roots. Ik vind het best vreemd dat Indonesië één land is, want er is zoveel variatie. Maar het dekoloniale perspectief is iets wat ons verbindt."
Die verbinding wordt vandaag gezocht in muziek, eten en samenzijn. In de middag zijn er spelletjes voor de kinderen zoals kroepoekhappen en stoelendans op Indonesische popmuziek. Daarna zijn er workshops en treden diverse artiesten op.
Het Serumpun Kolektif wil vooral hedendaagse Indonesische cultuur onder de aandacht brengen. Het collectief vindt dat die ontbreekt in de representatie van Indonesië in Nederland en dat die vooral wordt overheerst door het historisch narratief.
Nederlands perspectief
Dat in Nederland weinig bekend is over de betekenis van 17 augustus komt volgens historicus Yulia Pattopang door de rol die Nederland in dit verhaal speelt. "Het is het land van de overheerser. Zij waren niet blij met de onafhankelijkheid, dus ik snap wel dat er geen grote belangstelling is in Nederland."
Ze wijst op de inkomsten die Nederland misliep na de onafhankelijkheid van Indonesië. "Het kolonialisme heeft veel rijkdom opgeleverd. Specerijen, geld, goud, olie, noem maar op."
Mede-organisator Robbie van der Hoeven onderstreept dat. "Er is genoeg om niet trots op te zijn vanuit Nederlands perspectief. Ook het niet juridisch erkennen van de Indonesische onafhankelijkheid speelt mee. Daarom wordt 17 augustus niet gepromoot in Nederland."
Met de herdenking op 15 augustus heeft hij moeite. "Door de manier waarop er mee wordt omgegaan, voelt het benauwend." Dat gevoel ontstond bij hem op jonge leeftijd. "Toen zag ik al dat de herdenking niets met mij te maken had. Ik zag veel Nederlandse militairen."
Dat is tijdens de viering van vandaag anders. "De jongeren met Indonesische roots willen een nieuwe betekenis geven aan de Onafhankelijkheidsdag, laten zien dat Indonesië een eenheid in diversiteit is."
Op zoek naar houvast
Pattopang vermoedt dat er de komende jaren meer vieringen komen op 17 augustus. "Dat komt door de groeiende interesse. Jongeren zoeken naar leeftijdgenoten die de geschiedenis op dezelfde manier hebben meegemaakt." Ze merkt dat ze op zoek zijn naar houvast.
Daarnaast vindt de historicus de tijd rijp dat meer mensen in Nederland accepteren dat niet iedereen hetzelfde kijkt naar de geschiedenis. "Ik hoop dat mensen inzien dat het oké is om zoiets te vieren. Misschien kan het bijdragen aan een juridische erkenning van 17 augustus. Jonge mensen kunnen die veranderingen wel maken."
Nooit officieel erkend
Vorig jaar verklaarde premier Rutte dat Nederland "volledig en zonder voorbehoud" erkent dat Indonesië op 17 augustus 1945 onafhankelijk werd van Nederland. Op die dag, twee dagen na de Japanse capitulatie, riep Soekarno de onafhankelijkheid uit, maar Nederland heeft dat moment nooit officieel willen erkennen.
Nederland hanteert echter ondanks de woorden van Rutte juridisch nog steeds de datum van 27 december 1949, toen Nederland met een ceremonie in de Nieuwe Kerk in Amsterdam officieel de soevereiniteit overdroeg aan de Republiek Indonesië.
In de jaren daarvoor voerde Nederland een koloniale oorlog tegen de Republiek in een poging invloed te houden. Onder druk van de VN-Veiligheidsraad en vooral de Verenigde Staten moest Nederland de militaire actie staken en met Indonesië onderhandelen over onafhankelijkheid.
