Na jaren van achteruitgang gaat het steeds beter met de reuzenpanda
Voor het eerst in zeven jaar tijd gaat China weer panda's loslaten in het wild. "Tot nu toe hebben we twaalf panda's vrijgelaten, waarvan er tien in leven zijn gebleven", zegt pandakenner Wu Daifu. "Dat is nog niet genoeg om de pandapopulatie in het wild te herstellen."
Het is druk bij de ingang van de Ya'an-basis van het Chinese panda-onderzoekscentrum. Velen komen voor Xiang Xiang. "Het is haar verjaardag, daarom ben ik juist vandaag gekomen", zegt een van de bezoekers. Achter het glas zetten de verzorgers van Xiang Xiang satéprikkers met groente klaar, voor het luik opengaat en het toegestroomde publiek zich kan vergapen aan de panda.
Zeven jaar geleden werd ze geboren in Tokio. En ze is niet de enige panda die 'terugkeerde' uit het buitenland. Mei Xing zag het levenslicht in San Diego, Fan Xing in Rhenen. "De prinses van de campus", zo typeert pandaverzorger Li de nieuwste bewoner van de Bifengxiabasis in Ya'an, hartje China. De basis is onderdeel van het staatsgeleide fokprogramma van het China Giant Panda Conservation and Research Center.
"Het liefst eet ze wortels en gestoomde broodjes", zegt Li. "En als het regent heeft ze geen zin om naar buiten te komen", wijst ze naar Fan Xing, die weinig noodzaak lijkt te zien in beweging te komen. Ruim vier jaar geleden werd de panda geboren in Nederland. Afgelopen maand kregen de door het Ouwehands Dierenpark geleasede panda's Xing Ya en Wu Wen een tweede jong. Een succesje, ook voor het pandafokprogramma van de Chinese staat, dat ziet dat het aantal panda's weer in de lift zit.
Door de oprukkende mens en ook de aanleg van infrastructuur was het aantal panda's in China fors teruggedrongen. De steeds kleinere leefgebieden waren ook nog eens sterk versnipperd. "Met de oprichting van een nationaal park wordt conservatie nu naar een hoger niveau getild", zegt Zhang Hemin. Hij leidt het team van panda-beschermers bij het China Conservation and Research Center for the Giant Panda. "Het risico dat kleinere populaties uitsterven is aanzienlijk verminderd."
Het aantal panda's in gevangenschap staat nu op zo'n 700. In het wild werden er bij de laatste telling, inmiddels tien jaar geleden, 1864 panda's geteld. Daarmee zit het aantal wilde panda's de afgelopen decennia weer voorzichtig in de lift, en geldt de panda niet langer als bedreigde diersoort. "Ik geloof dat die groei zich doorzet", zegt pandakenner Wu Daifu desgevraagd. "Maar ik heb geen cijfers, daarvoor moeten we echt de volgende telling afwachten."
Tijd om achterover te leunen heeft hij nog niet. Wu, naast directeur van een van de pandabases in Sichuan ook herintroductie-expert, wil de komende jaren fors meer panda's het wild in sturen. Sinds 2003, toen men begon met de herintroducties, gebeurde dat nog maar twaalf keer. Tweemaal ging het mis: in 2006 zou Xiang Xiang zijn opgejaagd door wilde panda's en uit een boom zijn gevallen.
We hebben een succespercentage van boven de 80.
De panda overleefde het niet, bleek enkele maanden later, toen de informatie uiteindelijk werd vrijgegeven. Het programma kwam meerdere jaren stil te liggen. Een andere panda overleed snel na vrijlating door een vermeende bacteriële infectie. "We hebben een succespercentage van boven de 80", werpt Wu tegen, over zijn panda's die intensieve wildtraining krijgen. "Dat is vrij hoog."
En, zo zegt hij: er zijn aanwijzingen dat de panda's die hij losliet voor nakomelingen hebben gezorgd. "Direct bewijs daarvan, zoals video- of audio-opnames hebben we nog niet", vertelt Wu. "Maar we hebben wel indirect bewijs. Op basis van de verzamelde uitwerpselen vermoeden we dat het gaat om poep van nakomelingen van panda's die door ons zijn vrijgelaten."
Toch ontkent ook Wu de uitdagingen niet. "Tien panda's zijn niet genoeg." Bovendien: de laatste vrijlating dateert alweer van 2018. "Dat komt door de pandemie", zegt Wu over de jaren waarin China in veel facetten goeddeels tot stilstand kwam. "Dit jaar willen we weer beginnen. Om het herstel echt te versnellen moeten we de komende vijf tot tien jaar jaarlijks, vier, misschien wel vijf panda's loslaten in het wild."
In sommige gevallen worden daarbij vrouwelijke panda's tijdelijk op mannetjes in het wild afgestuurd tijdens de bronsttijd. "Na de paring halen we de vrouwtjes weer terug naar de basis voor observatie", zegt Wu. Essentieel, zegt ook 'chef' conservatie Zhang. "Er zijn 22 gebieden waar minder dan 10 panda's zitten", zegt Zhang. Het doel is om de kleinere populaties van vers bloed, of beter gezegd: van verse genen te voorzien. "Zonder menselijke interventie zouden deze kleine populaties binnen 30 tot 50 jaar uitsterven."
Luo Bo van het Bureau voor Reproductieve Fysiologie zegt nog niet te weten waar de toekomst ligt van de 'Nederlandse' panda Fan Xing. "Ze heeft nog niet de leeftijd bereikt waarop ze zich kan voortplanten", zegt Luo. "Tegen de tijd dat ze volwassen is zullen we beoordelen wat de genetische waarde is. Als die waardevol is, plaatsen we haar in een speciale fokbasis in Wolong."