Crematie-as verstrooien in de natuur: het mag, maar lang niet overal
Elk jaar worden er meer mensen gecremeerd, inmiddels bijna zeven op de tien overledenen. Na een crematie verstrooien nabestaanden de as van hun dierbaren graag in de natuur, bijvoorbeeld op een plek die voor de overledene een bijzondere betekenis had. Dat kan echter slecht zijn voor de natuur en niet iedereen vraagt toestemming aan de grondeigenaren.
Vorig jaar werden ruim 115.000 mensen gecremeerd, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek. Sinds begin dit jaar is het verstrooien van crematie-as niet meer toegestaan in gebieden van Natuurmonumenten.
Op plekken waar planten leven die weinig voedsel nodig hebben, is de as slecht voor de natuur. Ook kunnen planten bij verstrooiingen vertrapt worden, zegt de natuurorganisatie, die ruim 112.000 hectare natuur beheert.
"Het liep de spuigaten uit", zegt een woordvoerder van Natuurmonumenten. "Het gebeurde ook zonder aanvraag. Nu ook nog wel, dan komen we sporen tegen, as dus."
Bij Staatsbosbeheer, de grootste natuurorganisatie met zo'n 271.000 hectare in beheer, mag onder voorwaarden nog wel as verstrooid worden. Sinds Natuurmonumenten ermee is gestopt, zag Staatsbosbeheer een forse stijging van het aantal aanvragen. Van 409 in 2023 naar 337 tot nu toe dit jaar. De organisatie verwacht dat het er over heel 2024 zo'n 600 worden.
Stoffelijk overschot is voedingsstof
Ook in gebieden van Staatsbosbeheer mag as niet in voedselarme gebieden zoals heide en hoogveengebieden verstrooid worden. "Want je gaat eigenlijk een voedingsstof toedienen aan de natuur, in menselijke resten zit van alles dat voedingsstof is voor plantjes", zegt een woordvoerder.
"En voor andere mensen is het niet prettig als ze die as tegenkomen in het bos. Je moet even netjes toestemming vragen, je verstrooit het ook niet zomaar in de tuin van de buren. Gebruik je gezonde verstand: wat zou je er zelf van vinden als in je eigen tuin dit soort dingen gebeurt?"
Bossen zijn dan weer voedselrijk en kunnen de as hebben. Verstrooien mag daar wel, maar alleen vanaf paden en wegen. Toch ziet boswachter Rien de Vries van Buitenplaats Elswout in Overveen regelmatig dat er ergens as is verstrooid waar dat niet de bedoeling is.
"Dat is vaak het vervelende, dat we het tegenkomen waar het niet goed is. Dan zijn mensen bijvoorbeeld een helling opgelopen en dan strooien ze het uit over bijzondere mossen", vertelt de boswachter.
"Dan zie je de as en bloemen liggen, en ik heb het zelfs meegemaakt dat mensen planten hebben geplant." De bloemen en planten of bordjes die mensen achterlaten worden weggehaald. "Die horen niet thuis in een natuurterrein. De as laten we dan liggen, daar gaan we niet mee aan de haal, of we harken het een beetje uit zodat het uit het zicht is."
De boswachter zou graag zien dat mensen een aanvraag doen. "Er zijn hele mooie plekken voor."
Ook voor gebieden van de Provinciale Landschappen (ruim 116.000 hectare) moeten nabestaanden een aanvraag doen als ze er as willen verstrooien. Vaak gaat er ook iemand mee. "Er wordt gekeken naar de ecologische gesteldheid en hoe druk het ergens is", zegt een woordvoerder van de Provinciale Landschappen.
Maar ook in die natuurgebieden wordt as verstrooid zonder toestemming. "Vast en zeker, iedereen weet dat dat zo is en toezicht houden in al die gebieden, dat kan gewoon niet."
Als het goed is, krijgen nabestaanden van crematoria te horen dat ze bij verstrooiing in de natuur toestemming nodig hebben van de grondeigenaar. De Landelijke Vereniging van Crematoria zegt dat crematoria dat laten weten bij het mee naar huis nemen van de as, minstens een maand na de crematie. "Maar of families dat echt doen, dat weten we niet", zegt bestuurslid Harriët Tomassen. "Ik denk niet dat heel veel mensen er toestemming voor vragen."
