Europese top biedt Starmer kans om relatie met EU te verbeteren
In de pracht en praal van Blenheim Palace in het Engelse graafschap Oxfordshire komen vandaag de leiders uit tientallen Europese landen bijeen. Het paleis is vernoemd naar de Slag bij Blenheim en was een geschenk aan de hertog van Marlborough voor zijn rol in de heroïsche overwinning in 1704 op Frankrijk en Beieren in de Spaanse Successieoorlog.
Nu is het statige paleis het toneel van de European Political Community, een internationale top die juist bedoeld is om de banden met Frankrijk en andere Europese landen aan te halen. Gastheer is de kersverse premier Keir Starmer.
De European Political Community (EPC) is het geesteskind van de Franse president Macron na de Russische invasie in Oekraïne in 2022. De gedachte was om samenwerking tussen álle Europese landen te versterken met het oog op de militaire dreiging uit het oosten, ook met naties die geen lid zijn van de Europese Unie. Rusland en Belarus zijn uitgesloten van de top.
De EPC was ook nadrukkelijk bedoeld om een brug te slaan met de Britten, die nog altijd een van de belangrijkste krijgsmachten hebben in Europa. De relatie tussen Brussel en Londen was danig bekoeld geraakt na de Britse uittreding uit de Europese Unie, maar de oorlog in Oekraïne heeft de Europese landen weer dichter bij elkaar gebracht.
De top wordt twee keer per jaar gehouden en roteert afwisselend tussen een EU-land en een niet-EU-land. De laatste top was begin dit jaar in Spanje. Die wordt beschouwd als een mislukking omdat de deelnemende landen nauwelijks vooruitgang boekten op het gebied van veiligheid, energie en immigratie. Na onderling geruzie besloten de Spaanse gastheren zelfs de afsluitende persconferentie af te blazen.
Het besluit om de EPC in het Verenigd Koninkrijk te organiseren kwam nog van de voormalig Britse premier Liz Truss, die slechts 49 dagen regeerde. Haar opvolger, Rishi Sunak, zat duidelijk in de maag met de top. Hij was nooit overtuigd van het nut van de EPC en was bang dat de top niets meer zou zijn dan de zoveelste praatclub. Bovendien had hij wel wat anders aan zijn hoofd met de Britse parlementsverkiezingen in aantocht.
Sunak treuzelde maandenlang met het vaststellen van een datum voor de top, tot woede van de Fransen. De Britse premier overwoog zelfs om zich helemaal terug te trekken als gastheer en het stokje over te dragen aan een ander land. Na diplomatieke druk van de Franse regering besloten de Britten alsnog de EPC door te laten gaan deze zomer.
Voor zijn opvolger Starmer, die begin deze maand een monsteroverwinning haalde bij de Lagerhuisverkiezingen, is het een uitgelezen kans op de reset-knop te drukken en de banden weer aan te halen met Europa. In het verkiezingsmanifest van Labour beloofde Starmer dat het VK weer "een leidende natie in Europa" zou worden en hij stelde "een verbeterde en ambitieuze relatie met onze Europese partners" in het vooruitzicht.
Immigratie en Oekraïne
Maar wat betekent dit concreet? Drie onderwerpen staan hoog op de agenda in Blenheim. Allereerst de steun aan Oekraïne. President Zelensky is aanwezig en ongetwijfeld zullen sommige Europese landen tijdens de top nieuwe hulppakketten aan Kyiv bekendmaken.
Het tweede belangrijke onderwerp was ook een prioriteit van de voorgaande Conservatieve regering: immigratie. Starmer wil een oplossing vinden voor de duizenden migranten die elk jaar de gevaarlijke oversteek maken over het Kanaal. Starmers voorganger Sunak wilde dat Frankrijk de bootmigranten zou terugnemen, maar Parijs heeft tot nu toe geweigerd. De hoop is dat met een nieuwe premier in Downing Street de Fransen nu wel bereid zijn tot een deal.
Ten derde zullen de Britten in de wandelgangen van de top ook werken aan bilaterale afspraken. Er is veel aandacht van Downing Street voor een sterkere relatie met Duitsland. In zijn eerste buitenlandse trip bezocht de kersverse minister van Buitenlandse Zaken, David Lammy, Berlijn. Londen maakt er geen geheim van dat het een veiligheids- en defensiepact wil sluiten met Duitsland.