In Engelse 'rode muur' overheerst teleurstelling en maakt Labour kans op winst
Ze werden de 'driedaagse miljonairs' genoemd. Vissers in het Noord-Engelse vissersstadje Grimsby die bij terugkomst in de haven zoveel aan de vangst hadden verdiend dat ze dagenlang konden drinken in de pub, terwijl de meter van de taxi buiten doortikte.
Het stadje gonst van nostalgische verhalen, over de hoogtijdagen van de vissersvloot. Want Grimsby was ooit de drukste vishaven van het land. De vloot bestond uit ruim 600 vissersboten en de markt waar de vis werd verkocht, was kilometers lang.
Van die vissersvloot zijn nog maar enkele boten over. Gure wind waait door de verlaten straten van de oude haven.
Eerst was er de 'kabeljauw-oorlog' met IJsland in de jaren 70, waardoor Grimsby visgronden kwijtraakte. En later deden de quota's en limieten, opgelegd door de Europese Unie, de vloot echt de das om. Duizenden banen gingen verloren.
'Overweldigende Brexit-stem'
Niet verrassend dat hier de woede jegens de EU tot een overweldigende Brexit-stem leidde. "Het was een emotionele kwestie", zegt Patrick Salmon, die een traditionele visrokerij runt. "De politici maakten van Brexit iets emotioneels en gebruikten de visserij als een middel om ons te raken."
De teloorgang van de visvloot in Grimsby was al voor Brexit een feit. Net als in andere arbeidersgebieden in Noord- en Midden-Engeland was er voor de vergane industrie bitter weinig in de plaats gekomen. Het was in zulke steden, gebouwd rondom mijnen en fabrieken, waar al ver voor Brexit werkloosheid en frustratie was ontstaan.
Op de vismarkt in Grimsby worden nog altijd bakken vis heen en weer gesleept terwijl mannen in witte jassen over de prijs onderhandelen. Maar deze vis is niet zelf gevangen, hij wordt geïmporteerd.
De baas van de markt, Martyn Boyens, is laconiek. "Ja, hier was een massale Brexit-stem omdat we dachten dat de visindustrie buiten de EU weer kon opbloeien. En nee, daar is nu niks van terechtgekomen. Maar ach, politici praten en beloven van alles. Uiteindelijk heb je niks aan dat geleuter. We houden dit alles gaande met hardwerkende mensen."
Johnsons FC Grimsby muts
Het was in deze vishal dat Boris Johnson vlak voor de verkiezingsdag in 2019 grappen stond te maken met een kabeljauw in zijn hand. Hij bleef uren, omringd door lachende viskopers. Johnson was de eerste politicus in jaren die naar dit gebied omkeek en beloofde erin te investeren. Eenmaal terug in Londen bleef hij de muts van FC Grimsby dragen, de voetbalclub van deze stad.
Nu, een aantal jaren later, is Johnson door zijn partij afgezet (in 2022) en hebben de Conservatieven grote moeite om deze gebieden te behouden. Niet alleen Grimsby, maar zo'n 50 andere zetels in Noord- en Midden-Engeland staan op het punt om weer naar Labour te gaan bij de verkiezingen op 4 juli.
In de hoofdstraat van Grimsby zijn veel winkels gesloten. De meeste mensen in de winkelstraat vinden niet dat het leven er beter op is geworden onder de Conservatieve Partij. "Het is redelijk dood hier", grapt Keith Newby, met een schorre lach waarin je de tabak hoort raspen. Zijn blauwe ogen twinkelen, want hij kan zich de hoogtijdagen van Grimsby goed herinneren: de stad bruiste.
Tussen de dichtgetimmerde panden en nostalgische verhalen hoor je toch ook optimisme, vooral van de ondernemende geesten in het stadje. Grimsby ontwikkelt zich als een basis voor de hernieuwbare energie-industrie. Schippers van oude vissersboten bieden nu transport en onderhoud voor offshore wind.
Brexit was niet de eerste keer dat Grimsby zich een speelbal voelde van grotere politieke belangen - de littekens van het bedrog zitten diep. In de kabeljauwoorlog met IJsland verloren ze hun recht op de rijke visgronden. De reden dat IJsland steun kreeg van de VS in de 'Cod Wars' had te maken met een diplomatiek schaakspel: IJsland dreigde uit de NAVO te stappen en een militaire basis te sluiten die cruciaal was voor de Amerikanen.
Naar verluidt reisde Henry Kissinger persoonlijk naar de regio om de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken tijdens een voetbalwedstrijd van FC Grimsby onder druk te zetten. Resultaat: de Britse vissers moesten het hoofd buigen voor het grotere belang. 'Sold down the river', zoals ze in Grimsby zeggen, een uitspraak die ook Keith in de winkelstraat gebruikt. "De beloofde steun die we van onze regering dachten te krijgen, kregen we niet."
Dit is het gevoel in veel voormalige industriestadjes in het Red Wall-gebied in Midden- en Noord Engeland. Politiek analist Anand Menon denkt dat deze regio op 4 juli zal terugkeren naar Labour, maar daarin schuilt ook een gevaar: "Als nu een politieke verschuiving plaatsvindt en dingen worden nog steeds niet beter, dan verliezen mensen echt vertrouwen."
Keith Newby met de blauwe ogen en de schorre lach in de winkelstraat van Grimsby weet nog niet waar hij op zal stemmen. "Als het moment daar is neem ik een beslissing. En waarschijnlijk heb ik er dan zes maanden later alweer spijt van."
