Uitdagende onderhandelingen van start over EU-toetreding Oekraïne en Moldavië
De ambitie is groot. Zowel Moldavië als Oekraïne wil in 2030 lid zijn van de Europese Unie. Vanmiddag starten in Luxemburg de onderhandelingen van beide landen met de EU. Het is voor het eerst dat de Unie toetredingsgesprekken voert met een land in actieve oorlog.
Kort nadat Rusland Oekraïne begin 2022 binnenviel, vroeg het land het lidmaatschap aan. Buurland Moldavië volgde kort daarna. In recordtempo, slechts een paar maanden later, kregen beide landen de status van kandidaat-lid. Een politieke beslissing, bedoeld om de landen te steunen.
Er is veel twijfel over hoe realistisch het is dat de landen over zes jaar al zijn toegetreden. Beide voormalige Sovjetrepublieken kampen met grote armoede en corruptie en moeten nog veel hervormingen doorvoeren op terreinen als economie en rechtspraak.
Toch is het Moldavische parlementslid Eugeniu Sinchevici van de pro-Europe partij PAS stellig. "Onze president heeft gezegd dat we alles op alles zetten om 2030 volwaardig lid te zijn van de Europese Unie. Aan ons zal het niet liggen."
De twintiger voert campagne in een buitenwijk van de Moldavische hoofdstad Chisinau vanuit een blauw standje met de gele sterren van de Europese vlag. Hij deelt kranten uit waarin de voordelen van de EU staan uitgelegd.
"Vrede en veiligheid, welvaart en een goed functionerende rechtsstaat zijn wat wij nodig hebben", zegt Sinchevici. "Ons land is pas net op weg een echt democratische en vrije samenleving te worden, en die willen we behouden. Daar zal de Europese Unie voor zorgen."
Uit opinieonderzoek blijkt dat zo'n 60 procent van zijn landgenoten het met hem eens is. Maar een aanzienlijke minderheid vindt goede betrekkingen met Rusland minstens zo belangrijk. Moldavië maakte lang gedwongen deel uit van de Sovjet-Unie.
Pro-Russische sentimenten
De Russen maken gretig gebruik van de pro-Russische sentimenten in het land. Onder meer met desinformatiecampagnes proberen ze de Moldaviërs ervan te overtuigen dat EU-toetreding niet in hun belang zou zijn.
Nikita Romansky voert campagne voor de socialistische partij van Moldavië, die veel belang hecht aan goede banden met Rusland. De tent van zijn partij, rood met een witte ster, staat In Chisinau tegenover de blauwe pro-EU-tent.
"Wij hebben niets tegen Europa en de Europese waarden", zegt hij. "Maar wij vinden het belangrijk dat we ook goede relaties onderhouden met onze partners van vroeger. Ons buitenlandbeleid moet gebaseerd zijn op wat het beste is voor de Moldaviërs. Ons land zit tussen oost en west in."
Goede banden met Rusland, dat klinkt de Oekraïense Olha als een gruwel in de oren. Toen Rusland haar land binnenviel vluchtte ze van havenstad Odesa naar Moldavië. Olha, destijds hoogzwanger, beviel twee maanden later in Chinisau van dochter Julia.
Samen zijn ze in een speeltuin even buiten het centrum van de hoofdstad. "Natuurlijk wil ik dat mijn dochter deel gaat uitmaken van de Europese Unie", zegt Olha. "Dat ze in de Europese Unie gaat wonen, in een beschaafd en ontwikkeld land. Dat ze een kans krijgt om te studeren, om een kans te hebben op vrijheid van meningsuiting. "
Het lidmaatschap is een diep gekoesterde wens van de Oekraïense president Zelensky en meer dan 90 procent van de Oekraïners. Voor hen betekent toetreding een vrije keuze voor een toekomst, weg van Rusland. Zo zien veel Brusselse diplomaten het ook. Oekraïne en Moldavië aan hun lot overlaten betekent dat Rusland zijn invloed op de landen verder vergroot. Ondanks alle aarzelingen wordt de stap naar onderhandelingen daarom nu toch gezet.
