Zorgen om bouw zorgwoningen voor ouderen: 'Projecten liggen stil'

Zorgkantoren, die langdurige zorg regelen, zijn er niet gerust op dat er komende jaren genoeg zorgwoningen voor ouderen zijn. Het gaat om plekken waar mensen zelfstandig wonen, maar wel kunnen beschikken over verpleeghuiszorg.

In 2030 moeten er 40.000 extra van dit soort woningen zijn om ouderen te kunnen huisvesten. Die plannen liggen er, maar de vraag is of het lukt ze te bouwen.

Organisaties die zorg leveren vinden het huidige politieke klimaat te onzeker om zich te verbinden aan nieuwe plannen. Zo is onduidelijk hoeveel geld er in de toekomst is om langdurige zorg aan ouderen in deze woningen te leveren.

Het demissionaire kabinet bezuinigt vanaf volgend jaar 700 miljoen euro op de ouderenzorg. De nieuwe coalitie wil weer 600 miljoen investeren, zij het met ingang van 2027.

Projecten liggen stil

"Je ziet dat nu projecten stil komen te liggen vanwege die politieke onzekerheid", zegt Anneke Westerlaken, voorzitter van Actiz, de brancheorganisatie van zorginstellingen. "Van een plan tot het realiseren ervan, is vijf tot zeven jaar nodig. Als we nu zo doorgaan, gaan we die 40.000 niet halen."

Volgens Westerlaken levert dit uiteindelijk problemen op. "Veel ouderen merken nu al dat thuis wonen niet meer houdbaar is. Zij kunnen minder makkelijk bewegen, lopen risico om te vallen en hebben meer hulp nodig van de mensen om hen heen."

In helft regio's niet genoeg plannen

Zorgverzekeraars Nederland concludeert in de jaarlijkse regiomonitor ook dat het kielekiele wordt met de bouw. "Als plannen de komende jaren vaker niet doorgaan of vertragen, vrezen wij voor de toekomstige beschikbaarheid van een passend aanbod", is de conclusie na een rondgang van zorgkantoren.

Landelijk gezien zijn er tot 2027 nu genoeg plannen, maar in de helft van de regio's is dit niet het geval. Voor na 2028 zijn er nog weinig plannen in de maak:

Het aantal ouderen in ons land neemt de komende jaren hard toe, terwijl de politiek een rem heeft gezet op de uitbreiding van plekken in de verpleeghuizen. Daarom is de bouw van zelfstandige woningen waar langdurige zorg geleverd kan worden cruciaal.

Het gaat dan vaak om appartementenblokken dicht bij een verpleeghuis, zodat vanuit daar de zorg geleverd kan worden. De plekken zijn rolstoelvriendelijk: zo zijn de badkamer en deurposten een stuk groter dan normaal.

Tot 2027 liggen er nu plannen voor ruim 23.000 zorgwoningen. Die moeten de komende jaren allereerst de gebruikelijke obstakels rond bouwprojecten overwinnen, zoals hoge materiaalkosten, hoge rentes en een tekort aan arbeidskrachten. Daarnaast moeten dus zorgaanbieders het plaatje rondkrijgen.

Nieuwe woningen in Zuidplas

In de gemeente Zuidplas, tussen Gouda en Rotterdam, is één plan er net doorheen gekomen. Daar stemde de gemeenteraad in met de bouw van zeventig ouderenappartementen naast een al bestaande zorginstelling in Moerkapelle.

Dat was niet alleen vanwege het financiële plaatje een moeilijke opgave, ook de inspraakprocedure ging niet zonder slag of stoot. Omwonenden zouden door het vijf verdiepingen hoge gebouw minder zon krijgen. Ook vond niet iedereen het passen bij het karakter van het dorp.

"We hebben beperkte ruimte en willen ook veel woningen bouwen", zegt Jan Willem Schuurman, wethouder in Zuidplas. "Dan kijk je ook hoe hoog je kan bouwen. Dat is een van de zorgen die omwonenden hebben: wordt het niet te hoog en niet te massaal? Het is belangrijk dat je daar als gemeente zorgvuldig mee omgaat."

De gemeenteraad van Zuidplas is ook net akkoord gegaan met de bouw van een vijfde dorp, met nog eens duizenden woningen. Daar zullen ook andere ouderenwoningen komen. "Er zijn ook ouderen die graag zorg voor elkaar willen blijven dragen", zegt Schuurman. "Ook voor die groep willen we bouwen in Zuidplas."

'Geen tijd te verliezen'

Actiz noemt het project in Zuidplas een positief voorbeeld. "Maar het is vaker uitzondering dan regel dat het lukt", zegt Westerlaken. "Landelijk zien we dat beeld niet. Er zijn heel veel partijen nodig om dit goed te doen: gemeenten, projectontwikkelaars, woningcorporaties en het rijk. Zij vinden elkaar nu onvoldoende, terwijl er eigenlijk geen tijd te verliezen is."