'Chinese studenten in buitenland worden in de gaten gehouden door China'

Studenten uit China en Hongkong die in het buitenland studeren krijgen daar ook te maken met intimidatie, en worden lastiggevallen en in de gaten gehouden. De Chinese autoriteiten proberen te voorkomen dat deze studenten zich bezighouden met 'gevoelige' of politieke onderwerpen in het buitenland, staat in een nieuw rapport dat Amnesty International vandaag uitbrengt.

Zo beschrijven Chinese studenten die de mensenrechtenorganisatie heeft gesproken hoe ze werden gefotografeerd bij demonstraties in de steden waar ze wonen. Ook vertelden ze dat hun families in China door de politie zijn bedreigd vanwege hun activisme in het buitenland. Er wordt dan gedreigd met het afnemen van hun paspoort of het stopzetten van het pensioen.

Joyce Man, beleidsmedewerker China voor Amnesty, zei in het NOS Radio 1 Journaal dat ook op andere manieren druk wordt uitgeoefend op de studenten. "We horen ook vaak dat ze berichtjes krijgen op social media die veel in China worden gebruikt. Ook krijgen ze vreemde telefoontjes uit het buitenland, bijvoorbeeld uit India. Dat zijn telefoontjes waarbij je niemand hoort aan de andere kant van de lijn."

Vader benaderd

Een Chinese student die in het buitenland studeert vertelde dat ze meedeed aan een herdenking voor het neerslaan van de Chinese studentenopstand op het Tiananmen-plein in Peking in 1989. Binnen een paar uur hoorde ze van haar vader in China dat de veiligheidsdienst contact met hem had opgenomen.

Volgens Man zijn het juist die demonstraties uit het verleden waar China moeite mee heeft. "Dat is een groot taboe in China. Zelfs als je daar online iets over plaatst, word je meteen gecensureerd. Als je kritiek hebt op China, dan is dat aanleiding voor intimidatie."

De veiligheidsdienst vertelde de vader dat hij zijn dochter die in het buitenland studeert moest opvoeden zodat ze geen bijeenkomsten bijwoont die "de reputatie van China in de wereld kunnen schaden". De studente zei dat ze geschokt was door de snelheid waarmee de Chinese autoriteiten haar als deelnemer hadden geïdentificeerd en haar vader hadden gevonden.

'Meer bescherming nodig'

Het rapport van Amnesty International is naar eigen zeggen het breedste onderzoek tot nu toe naar de Chinese repressie bij buitenlandse universiteiten. Amnesty hield diepte-interviews met 32 Chinese studenten die aan universiteiten in acht verschillende landen studeerden waaronder Nederland. Een derde van hen zei geïntimideerd te zijn door de Chinese overheid.

Volgens Amnesty is het belangrijk dat buitenlandse universiteiten de Chinese intimidatie serieus nemen. "Universiteiten kunnen in eerste instantie kennis opbouwen over dit fenomeen. Wat dit doet met studenten, daar hebben de universiteit weinig weet van. Daarnaast is het belangrijk dat docenten weten hoe ze er mee om moeten gaan en dat er een meldpunt komt waar studenten melding kunnen doen."

Naar schatting studeren zo'n 900.000 Chinese studenten in het buitenland. Amnesty International roept de regeringen van de gastlanden en universiteiten op meer te doen om de rechten te beschermen van studenten die dreiging ervaren van de Chinese overheid.